Пабудаваны ў 1612-ым годзе Гайцюнішскі дом-замак з'яўляецца адзіным захаваным да нашых дзён абарончым прыватным домам. Дадзены тып абарончых збудаванняў атрымаў сваю папулярнасць у ВКЛ у XVII-XVIII стст, у часы так званых міжусобных войнаў, калі кожны магнат або багаты шляхціц, маючы сваё маленькае войска, мог нападаць на суседа, здзяйсняючы так званыя ў тыя часы «наскокі».
Абарончы дом у Гайцюнішках падобны на мініятурны замак (памеры 15 х 34 метра), мае на кожным куце абарончую вежу цыліндрычнай формы. У сценах вежаў ёсць вокны-байніцы. Сам Гайцюнішскі дом-замак двухпавярховы, але яго цэнтральная частка зроблена ў выглядзе трохпавярховай прамавугольнай вежы, дзе размяшчаецца арка галоўнага ўваходу.
Характэрным для ўсіх збудаванняў абарончага тыпу з'яўляецца наяўнасць тоўстых сцен і, адпаведна, каля дома-замка сцены дасягаюць 1,5 метра ў шырыню. Перакрыцці скляпеністыя. На фасадзе будынка амаль няма архітэктурнага дэкору, а мастацкая выразнасць дасягаецца за кошт аб'ёмнай пабудовы, высокага даху і круглых вежаў.
Гайцюнішскі дом-замак быў пабудаваны Пятром Нонхартам па ўласным праекце. Нонхарт-інжынер з Галандыі, які эміграваў у Вялікае Княства Літоўскага і ведаў у Вільні каралеўскімі будынкамі. У 1633-ім годзе пасля яго смерці, дом-замак перайшоў да мастака Шрэтэра, які размаляваў некаторыя пакоі карцінамі з выявай сцэн палявання.
У тым жа 1633-ім годзе, у некалькіх сотнях метрах ад Гайцюнішскага дома-замка, была выбудаваная сямейная пахавальня Нонхартаў, якая адносілася да стылю барока. Яна вылучалася кампактнасцю, тоўстымі сценамі і магутнымі контрфорсамі на фасадзе, якія аддавалі будынку аскетызм і манументальнасць абарончага будынка. На жаль, да нашых дзён пахавальня не захавалася, ад яе засталіся толькі руіны, частка сцяны з контрфорсай.
Уладальнікі каля дома-замка часта мяняліся, ён належаў такім родах, як Храптовічы, Сакены, Рымшы. У савецкі перыяд з 1946 па 1949 гады ў будынку размяшчалася школа механізатараў, потым, з 1956 года, — абласная псіхіятрычная бальніца. На сённяшні дзень у будынку размяшчаецца Рэспубліканская Псіхіятрычная бальніца. Знаходзіцца Гайцюнішскі дом-замак у вёсцы Гайцюнішкі, Воранаўскага раёна, Гродзенскай вобласці, Рэспублікі Беларусь.