Першы раздзел Рэчы Паспалітай быў аформлены 5 жніўня 1772 года, сакрэтнай канвенцыяй паміж Расіяй і Прусіяй, пазней да іх далучылася Аўстрыя. Расія забрала сабе паўднёвыя землі Беларусі да Дзвіны, Дняпра і Друці, а таксама Лівонскае ваяводства, да Прусіі адышлі заходне-паўночныя землі Польшчы, а Аўстрыя далучыла паўднёвую частку Польшчы і большую частку заходняй Украіны з Львовам.
У прысутнасці войскаў Расіі і Прусіі, на тэрыторыі Рэчы Паспалітай быў праведзены сойм, на якім зацверджаны 1-ы падзел Рэчы Паспалітай. Рэч Паспалітая тэрмінова мела патрэбу ў рэформах, была створана адукацыйная камісія ў 1773 годзе, а пастаянная абіраемая соймам рада на чале з каралём, была зацверджана ў 1775 годзе. Таксама былі праведзены рэформы па паляпшэнні прававога становішча грамадзян, паляпшэнні гандлю і развіцця прамысловасці. На чатырохгадовым сойме 1788-1792 года, Патрыятычныя колы шляхты зацвердзілі шэраг рэформ, якія датычыліся адміністрацыйна-тэрытарыяльнага дзялення, правоў шляхты і сялян. Было адменена права "Ліберум Вета" і канфедэрацыя. 3 мая 1791 года гэта ж сойм, прыняў прагрэсіўную канстытуцыю Рэчы Паспалітай, якая сцвярджала ўнітарную дзяржаву, аднак у ВКЛ заставаліся ўласныя дзяржаўныя пасады, працягвала існаваць асобнае войска, да якога дадаваліся войскі магнатаў. Гэтая канстытуцыя адмяняла феадальную манархію і стварала ўмовы для развіцця капіталізму.
У адказ на канстытуцыю, пры дапамозе Кацярыны 2, 27 красавіка 1792 года была створана Гандлярская канферэнцыя, куды ўвайшлі пазбаўленая права голасу, беззямельная і шэраг рэакцыйнай шляхты. Як і раненне, у 1792 годзе Расія, у падтрымку гэтай канфедэрацыі адправіла свае войскі, а следам за Расіяй і Прусія ўвяла сваё войска. Пачалася вайна Рэчы Паспалітай з Расіяй. У 1792 годзе былі захоплены Браслаў, Бабруйск, Слонім, Навагрудак і Гродна. Баі праходзілі пад Зэльвай, Мсціславам, Мірам, пасля Брэсцкай бітвы войскі ВКЛ адышлі за Буг, а кароль далучыўся да Гандлярскай канфедэрацыі. Канстытуцыя і рэформы чатырохгадовага сейма былі адменены.
Гандлярскай канфедэрацыяй добра скарысталіся Расія і Прусія, для другога падзелу Рэчы Паспалітай. У выніку другой канвенцыі паміж Расіяй і Прусіяй, да Расіі адышлі цэнтральная частка Беларусі з гарадамі Мінск, Бабруйск, Барысаў, Пінск. Слуцак, Мазыр і правабярэжную Украіну, а Прусія ўзяла сабе частку польскіх земляў з гарадамі Торунь, Познань, Каліш і Плоцк. У прамове Паспалітай засталася частка Польскіх земляў і заходняя Беларусь з Курляндыяй.
У адказ на другі падзел Рэчы Паспалітай, патрыятычная і прагрэсіўная частка шляхты і магнатаў, з мэтай захаваць незалежнасць Рэчы Паспалітай і вярнуць захопленыя землі, 24 сакавіка 1794 г. на Кракаўскім рынку абвясцілі акт паўстання. Лідэрам паўстанцаў стаў Тадэвуш Касцюшка, літоўскі шляхціц з Брэсцкага павета.
Спачатку паўстанцы мелі поспех, бо ў красавіку 1794 года ў Гродне было ўстаноўлена мясцовае ўпраўленне, а след за ім паўстанцы ўзялі ў свае рукі Слонім, Ваўкавыск, Брэст, Ашмяны, Навагрудак. Пінск, Ліду. Кобрын і Браслаў. У маі да паўстанцаў далучыўся вялікі падскарбій ВКЛ М.К. Агінскі і частка шляхты. Паўстанцам гэтак жа дапамагалі ці далучаліся сяляне, якім 7 траўня 1794 года Тадэвуш Касцюшка, Паланецкім універсалам абвясціў вольнымі, але зямлю пакінуў шляхце, якую сяляне могуць арандаваць.
Больш актыўныя баявыя дзеянні праходзілі ў раёне Гродна і Вільні. У бітве пад Соламі войскі ВКЛ пацярпелі паражэнне, і расійскія войскі авалодалі ініцыятывай, а корпус Суворава давяршыў прыгнечанне паўстанцаў. Для новай мабілізацыі войскаў Касцюшка прыбыў у Гродна 30 верасня 1794 года, але сабраныя ім сілы былі разбіты Суворавым у бітве каля Мацэевіц. Паранены ў баі Касцюшка быў узяты ў палон.
Пасля паўстання Рэч Паспалітая была акупаваная, Расійскімі, Прускімі і Аўстрыйскімі войскамі. У трэці і канчатковы раз, 24 лістапада 1795 г. у Пецярбургу была падпісана канвенцыя аб падзеле Рэчы Паспалітай. Прусіі адышла Мазовія з Варшавай, Падляшша з Бельскам і Беластокам. Аўстрыя атрымала Малую Польшчу з Кракавам і Люблінам, паўднёвую частку Падляшша і заходнюю частку Берасцейскага павета. Расія забрала сабе заходнюю Беларусь і Курляндыю. Кароль Рэчы Паспалітай Станіслаў Аўгуст Панятоўскі адмовіўся ад трона 25 лістапада 1795 года. Дзяржава двух народаў, Рэч Паспалітая, а разам з ёю і Вялікае княства Літоўскае спынілі сваё дзяржаўнае існаванне.
