Да сярэдзіны 16 стагоддзя, у гарадах ВКЛ дамы будаваліся на меркаванне саміх гараджан, і новы пабудаваны дом залежаў ад магчымасцяў яго гаспадара. Калі гэта быў багаты магнат або шляхціц, то ён мог дазволіць сабе дом з каменя ці цэглы, а калі гэта быў мешчанін або небагаты прадстаўнік шляхты, дом будаваўся як правіла аднапавярховы і з дрэва, і адрозніваўся ад вясковага толькі месцам размяшчэння і тым, што крыўся не саломай, а гонтам або дранкай.
Пасля буйных пажараў у Вільні ў 1518 і 1530 гадах, з мэтай упарадкаваць забудову жылымі дамамі ў горадзе, а таксама спрыяць пабудовы новых дамоў з цэглы або каменя, у 1536 годзе выйшаў указ забараняе будаваць дамы па прыватным жаданні і меркаванні. У далейшым гэты ўказ распаўсюдзіўся і на іншыя буйныя гарады Вялікага Княства Літоўскага.
Больш за ўсё каменных або цагляных дамоў было ў самых буйных гарадах і яны групаваліся ў цэнтры. У сталіцы дома адрозніваліся пышнасцю афармлення, у іх будаўніцтве выкарыстоўваліся новыя і больш дарагія матэрыялы і ў такіх дома абавязкова павінна была быць прадстаўніцкая частка. Драўляныя хаты ў гарадах па сваёй структуры нічым не адрозніваліся ад вясковых, яны гэтак жа мелі жылую частку, кухню, лазню і сад.
У тыя часы велічыня і пышнасць дома больш залежала не ад багацця яго ўладальніка, а ад сацыяльнага становішча ў грамадстве. Прыналежнасць да таго ці іншага саслоўя і род заняткаў вымушалі прыводзіць дома і арганізацыю жылля да іх адпаведнасці. Калі шляхціц падарожнічаў то нават часовае жыллё або дом усяго на адну ноч павінны былі адпавядаць яго рангу.
Акрамя адзіночных дамоў, шляхта гэтак жа мела ўласныя двары ў гарадах і сталіцы, якія будаваліся па наступным прынцыпе: вароты мелі часта жылыя памяшканне над імі, сам двор дзе знаходзілася мінімум дзве двухпавярховыя пабудовы, якія маглі стаяць як асобна так і разам, звязаныя паміж сабой сенцамі і гэтыя дамы адводзіліся толькі для жылых памяшканняў. У залежнасці ад памераў, яны дзяліліся на сенцы, пакоі, каморкі, святліцы і тд. Уваход у гэтыя дамы быў з крытым гонтам ганкам. Усе гаспадарчыя памяшканні такія як: кухня, стайня, лазня, свірны і тд., выносіліся ў асобныя будынкі.
У палацах, якія мелі значна большую тэрыторыю, часта будаваліся жылыя дамы для прыслугі. Пабудаваныя яны былі як правіла цалкам з дрэва ці ж першых два паверхі з каменя (радзей з цэглы), а астатнія паверхі з дрэва. Чарапіцай крыўся дах толькі ля галоўнага дома, а ўсе астатнія будынкі пакрываліся дранкай або гонтам. Архітэктурныя прыёмы якія выкарыстоўваліся пры будаўніцтве рэзідэнцый для шляхты і велікакняжацкіх асоб, адрозніваліся не значна.
Як правіла, асноўнай задачай гарадскіх рэзідэнцый і палацаў была прэзентацыя магутнасці і ўплыву роду. Менавіта таму ў гэтых дома, часцей за ўсё, праводзіліся банкеты і размяшчаліся розныя службовыя памяшканні. Так бібліятэкі, кабінеты, прыёмныя і гасціныя выкарыстоўваліся для прыём гасцей, наведвальнікаў і пасольстваў з мэтай выканання розных палітычных і грамадзянскіх абавязкаў. Парадныя апартаменты сталі сімвалам публічнага статусу, які займалі прадстаўнікі вышэйшага саслоўя шляхты і гарадскіх колаў, нават калі яны не займалі афіцыйных пасад.