Nesvigskiy_zamok.jpg

З 15-га стагоддзя ўплыў эпохі адраджэнне, пачынае выяўляцца ў архітэктуры і інтэр'еры не толькі палацаў і рэзідэнцый магнатаў і буйной шляхты, але і дамоў простых дамоў мяшчан.

Больш за ўсё гэта становіцца прыкметна пры будаўніцтве і перабудове гарадскіх рэзідэнцый і замкаў. Да іх павышаюцца патрабаванні: цяпер будынкі павінны несці не толькі абарончую функцыю, але адпавядаць узроўню камфортнасці пражывання ў іх. Ад масіўных грубых пабудоў пачынаюць пераходзіць да больш вытанчаным, дэкараваным будынкаў. Памяншаецца таўшчыня сцен, павялічваюцца і упрыгожваюцца вітражамі вокны, усё большую папулярнасць набываюць фрэскі і надаецца значэнне дэкору.

Вялікі ўплыў у гэтым кірунку на тэрыторыі Вялікага Княства Літоўскага аказвалі італьянскія традыцыі. Да канца 16-га стагоддзя ў будаўніцтве адыходзяць ад традыцыйных двух-трохпакаёвых дамоў і дваровых пабудоў да крыжападобных вялікім ці шматпакаёвых аднапавярховым будынкам, а так жа з'яўляюцца першыя вілы на італьянскі манер. Асноўнае адрозненне такіх дамоў-вялікія сенцы, якія размяшчаліся на першым паверсе і дзялілі памяшканне на жылую і парадную частку, а дзверы з розных пакояў выходзілі сіметрычна. Прыкладам прыхільнасці італьянскім традыцыям можа служыць Віленскі палац Сапегаў, які быў пабудаваны ў прадмесці горада, упрыгожаны прыгожымі фрэскамі, а вакол яго быў разбіты сад.

У парадных, дзе прымалі гасцей, часта ставілі сталы, крамы ўздоўж сцен накрытыя сукном традыцыйных колераў, такіх як: зялёны, чорны і чырвоны. Але самым галоўным памяшканнем у прадстаўніцкіх функцыях была сталовая. У большасці выпадку ў ёй рабілі 6-8 вокнаў, печы ўпрыгожвалі самай лепшай кафлянай пліткай, вешалі вялікія прыгожыя карціны імкнучыся, такім чынам, надаць памяшканню больш вагі і значнасці ў вачах наведвальнікаў.

Эпоха Адраджэння спрыяла таму, што людзі сталі больш цікавіцца літаратурай, гісторыяй, многія заняліся калекцыянаваннем антыкварыяту. Усё гэта аказала ўплыў на з'яўленне ў дамах розных спецыялізаваных памяшканняў: бібліятэк, прыродазнаўчых кабінетаў, трафейных, музейных пакояў і іншых пакояў прызначаных для захапленняў той эпохі, якія павінны былі здзіўляць і зачароўваць розных гасцей. Так у Любчанскім замку ў Крыштафа Радзівіла быў пакой для дэманстрацыі каштоўнасцяў і рарытэтаў, усяго там знаходзілася 563 прадметы.

Паводле італьянскіх канонаў ствараўся і інтэр'ер. На змену сярэднявечным каменным сценам прыйшлі драўляная разьба, ляпніна, тынкоўка. Драўляныя бэлькі, якія неслі апорныя функцыі, абчэсваць і дэкараваць. Дрэва магло заставацца натуральнага колеру, а ад шкоднікаў прамакаюць бычыную крывёю. Аднак, у большасці выпадкаў, бэлькі зачыняліся драўлянымі таблічкамі, якія мелі разьбу, фарбаваліся ў розныя колеры, мелі пазалоту або міфалагічны сюжэт. Тое ж самае рабілі і з столямі.

Пры дапамозе планак, карнізаў, пілястраў рабіліся асобныя дэкаратыўныя зоны. Пры роспісу сцены дзяліліся на дзве часткі, на ўзроўні вачэй адлюстроўвалася галоўная частка на розныя сюжэты, а на другой частцы маляваліся ўпрыгожвання ў выглядзе малюнкаў масак, ваз, гірлянд, медальёнаў і г.д. другім спосабам дэкарыравання сцен была аб'ёмная роспіс, імітацыя архітэктурнага дэкору. Прыблізна з 20-х гадоў 16-га стагоддзя сцены пачалі ўпрыгожвацца самымі разнастайнымі матэрыяламі: ад тканін рознай якасці, дываноў да скуры і дрэва. Першапачаткова цяжкія тканіны і дываны выкарыстоўвалі для ўцяплення памяшканняў і толькі потым яны пачалі несці яшчэ і дэкаратыўныя функцыі. Багатая шляхта і магнаты для ўпрыгожвання сцен нярэдка выкарыстоўвалі габелены, якія яны заказвалі з Італіі або Галандыі.

Падлогу таксама з'яўляўся прадметам інтэр'еру і ў большасці выпадкаў рабіўся з драўляных дошак, якія слаліся на ўтрамбаваную зямлю. Пазней драўляныя дошкі сталі трансфармавацца ў паркет. У палацах і дамах багатай шляхты і магнатаў, разам з драўлянымі дошкамі, выкарыстоўвалі цэглу і тэракотавыя пліткі. Яны маглі мець розныя колеры, ўзоры, малюнкі і выкладвацца рознымі спосабамі: кругам, ялінкай або ў шахматным парадку. На падлогу нярэдка клаліся дываны або шкуры розных звяроў.

Адным з найважнейшых элементаў дэкору з'яўлялася печ, якая была цэнтральным элементам у памяшканні. Яе ўпрыгожвалі кафлянай пліткай, і нярэдка, на плітках адлюстроўваўся герб роду, як гэта было ў Нясвіжскім замку Радзівілаў. Пад уплывам заходняй культуры, каб паказаць сваю перавагу, адрозненне ад простых людзей, магнаты і багатая шляхта сталі рабіць у сваіх рэзідэнцыях каміны. Але ў кліматычных умовах ВКЛ яны не давалі неабходнага эфекту пры апале дома і таму досыць часта ў пакоях можна было ўбачыць у адной сцяне і камін, і печ.