trakajzamek.jpg

Да свайго перайменавання ў 1940-ым годзе горад Тракай называлі Трокі. У гады кіравання князя Кейстута з 1345 па 1381 год Трокі з'яўляліся яго сталіцай і важным палітычным цэнтрам. А вось Сам Тракайскі замак быў пабудаваны ў пачатку XV стагоддзя на востраве пасярод возера Гальве вялікім князем літоўскім Вітаўтам.

Замак у Троках ставіцца да разнавіднасці конвентхаус, які быў утвораны ў выніку эвалюцыі ад тыпу «Кастэль». У першую чаргу канвентхаўсамі з'яўляліся замкі Тэўтонскага ордэна, бо яны ўзніклі ўнутры ордэнскай архітэктуры. Прычынай іх узнікнення стала спецыфіка арганізацыі ўнутранага жыцця. Даволі дакладныя ў плане формы канвентхауса былі абумоўлены патрэбамі рыцарскага ордэна, адначасова манаскай і рыцарскай арганізацыяй. У кампазіцыю ўваходзілі капліцы, капітэль (галоўная зала), бергфрыд (галоўная абарончая вежа), рэфекторый (сталовая), дормиторий (спальны спакой), знешнія вежы, баявыя галерэі, Цвінгер (невысокая сцяна на вызначанай адлегласці ад галоўнай часткі замка) форбург (предзамковая частка) і данскер (прыбіральня).

Хутчэй за ўсё Тракайскі замак быў пабудаваны будаўнікамі з земляў Тэўтонскага ордэна, дзе не адзін год жыў Вітаўт, калі змагаўся за ўладу ў ВКЛ са сваім стрыечным братам каралём польскім Ягайлам. І хутчэй за ўсё гэтыя ж будаўнікі пасля заканчэння пабудовы, адправіліся да князя Яну Мазавецкага, мужа сястры Вітаўта, дзе і ўзвялі два замкі ў Ліве і Цехануве, якія падобныя на Тракайскі.

Замак у Троках складаўся з двух частак: рэзідэнцыя і предзамковая частка (форбург), якія былі падзеленыя ровам, запоўненым вадой. Злучаліся яны перакідным мостам. Рэзідэнцыя была абнесена цвінгерам і мела чатырохвугольную правільную форму. Яна складалася з пабудаваных паралельна адзін аднаму двух прастакутных трохпавярховых палацаў, якія былі звязаны адзін з адным драўлянай галерэяй. Кантавыя часткі палацаў аб'ядноўваліся абарончымі сценамі. Ніжнія паверхі былі зробленыя ў выглядзе паўпадвальных памяшканняў. На другім паверсе паўднёва-ўсходняга палаца мелася ўрачыстая зала, упрыгожаная фрэскамі мясцовых майстроў у руска-візантыйскім стылі, прысвечаных вялікаму князю Літоўскаму Вітаўту. Вокны ў гэтай зале былі зашклёныя вітражамі. На астатніх паверхах размяшчалася па тры памяшканні.

Уваход у рэзідэнцыю ахоўвала праезная шасціярусная вежа-данжон вышынёй каля 34-х метраў і якая мела ў плане памер 9,2 х 9,6 метра. На першым паверсе вежы быў зроблены праезд у рэзідэнцыю з пад'ёмным мостам, герсай (трывалая рашотка з жалеза або дрэва), і падвойнымі дзвярыма. У вежы было дзве лесвіцы: адна вінтавая, а другая прамая.

У предзамковую частку (форбург), гэтак жа як і ў рэзідэнцыю, вяла вежа з варотамі з такой жа абарончай сістэмай, як і ў донжоне рэзідэнцыі. Па трох кутах форбурга былі ўзведзены вежы квадратныя ў аснове і круглай формы ў верхнім ярусе, памерамі ў аснове ад 12 да 14 метраў. Унутры ўздоўж сцен знаходзіліся двухярусныя казематы з прыстасаваным для абароны гарышчам.

Пабудаваны на востраве Замак у Троках стаў рэзідэнцыяй Вітаўта, дзе ён прымаў важныя палітычныя рашэнні, гасцей і паслоў розных краін, у тым ліку і Ягайла, які ў Тракайскім замку спыняўся 13 разоў. У гэтым жа замку яго заснавальнік Вітаўт І памёр у 1430 годзе.

Тракайскі замак лічыўся самым непрыступным ва Усходняй Еўропе і, будучы пабудаваным для абароны ад крыжакоў, ён ні разу не быў захоплены ворагамі. Аднак з тых часоў, як пасля перамогі над крыжакамі ў бітве пад Грунвальдам значнасць Тэўтонскага ордэна стала згасаць, замак страціў сваю абарончую функцыю і з рэзідэнцыі князёў спачатку ператварыўся ў турму для выгнанай шляхты, а затым, у другой палове XVII стагоддзя, закінуты і разбураны.

Толькі толькі ў другой палове XX стагоддзя Тракайскі замак адрэстаўравалі. У 1991 годзе ён быў прызнаны гістарычным нацыянальным паркам Рэспублікі Літвы, дзе цяпер і знаходзіцца музей гісторыі горада Тракая.