krewski-zamek.jpg

Крэўскі замак быў пабудаваны на зліцці рэк Шляхцянка і Крэвянка прыблізна ў сярэдзіне 14 стагоддзя. Ён быў размешчаны на пясчанай дзюне, якая ўзвышалася над забалочаным рачным берагам. Наадварот месцазнаходжанне значна ўскладняла працэс захопу замка, аднак фактычна цалкам выключала магчымасць далейшай пабудовы дадатковых ліній абароны з-за абмежаванай тэрыторыі.

Першапачаткова Крэўскі замак меў Толькі адны сцены і ў плане нагадваў няправільную трапецыю з бакамі наступных памераў: 85 - 108,5 - 71,5 - 97,2 метраў. Адлегласць паміж байніцамі была 2,4 метра. Вароты знаходзіліся ў паўднёвай сцяне. Знізу, на вышыні прыкладна 4 метра, сцены былі зробленыя з валуноў, а на парадак вышэй быў пакладзены цэгла па Балтыйскай тэхналогіі.

Пасля таго як вялікі князь літоўскі Гедэмін аддаў Крэўскі замак свайму сыну Альгерду, былі пабудаваны дзве вежы. Першая Паўночная вежа была ўбудаваная непасрэдна ў сцены замка і выходзіла ўнутр лініі абароны, мела вышыню каля 16 метраў. Другая вежа была пабудавана ў паўднёвай частцы, каля брамы, і наадварот вынесена за сцены замка, датыкаючыся з імі толькі адным бокам. Зроблена гэта было для дадатковай абароны брамы і сцен замка. Другая вежа мела тры ці, магчыма, чатыры ярусы і была вышынёй каля 25 метраў, у плане яна амаль квадратная з бакамі 10 х 11,5 м. Прызначана была не толькі для абароны, але і для жылля. У гэтай жа вежы знаходзіліся і княжацкія пакоі, з-за чаго яе называлі княжая вежа. Гэтак жа, як і сцены, падмурак у яе быў зроблены з валуноў і дасягаў у вышыню 3-4 метра, а вышэй ішлі сцены з цэглы.

Крэўскі замак быў цэнтрам не толькі ўдзельнага княства, але і важных палітычных падзей ВКЛ, пачынаючы з 1381 года, калі ў замку пражываў Ягайла, пазбаўлены вялікакняскага прастола сваім дзядзькам Кейстутам. У 1382 годзе, па загадзе Ягайлы, Кейстут быў схоплены, заточаны ў вязніцах замка і задушаны ў падзямеллі Княжацкай вежы. У гэты ж час Вітаўту, сыну Кейстута, які знаходзіўся тут у палоне, удалося збегчы з замка. У 1385 годзе тут была падпісана Крэўская унія, якая паўплывала на гісторыю ВКЛ і ўсходне-еўрапейскіх краін. У час міжусобнай вайны за ўладу ў ВКЛ у 1443-ім годзе замкам авалодаў Свідрыгайла, які ваяваў з Жыгімонтам Кейстутавічам.

У далейшым замак падвяргаўся нападам і, як следства, пастаянным разбурэнням. У перыяд з 1503 па 1506 год ён значна пацярпеў ад татарскіх набегаў. Затым, у перыяд вайны Рэчы Паспалітай з Маскоўскім княствам з 1654 па 1667 год, замак быў разбураны падчас рэйду маскоўскіх войскаў. Канчаткова ж ён быў амаль знішчаны ў перыяд Першай сусветнай вайны. Тады, у малой вежы каля паўднёвай сцяны, немцы зрабілі бетонныя склады, а падчас бясконцых абстрэлаў сцены замка і вежы былі разбураныя. У 1929 годзе рэшткі замка закансервавалі польскія архітэктары.