Svidrigaylo2.jpg

Малодшы сын Вялікага князя Альгерда Свідрыгайла, з'явіўся на свет прыблізна ў 1370 годзе. Будучы ахрышчаным праваслаўнай царквой пад імем Леў ён, хутчэй за ўсё, па просьбе свайго роднага брата Ягайлы ў 1386 годзе паехаў разам з ім у Кракаў, дзе быў ахрышчаны ў каталіцкую веру пад імем Баляслаў, але, нягледзячы на гэта, усё сваё жыццё застаўся верны праваслаўю.

У барацьбе за Вялікакняскі пасад, паміж Ягайлам і Вітаўтам, Свідрыгайлам, быў на баку свайго брата Ягайлы, у якой яны прайгралі, а пасля перамогі Вітаўт у 1393 годзе адабраў у яго горад Віцебск, аддадзены Ягайла яму на княжанне.

Свідрыгайла з такім становішчам спраў не змераўся і паспрабаваў з дапамогай Лівонскага ордэна, адваяваць сабе Віцебск у 1396 годзе. Віцебск быў узяты, але не надоўга, Вітаўт адбіў горад, а сам Свідрыгайла трапіў у палон і быў адпраўлены да свайго брата польскага караля Ягайлы. Да 1399 года Свідрыгайла памірыўся з Вітаўтам і ўдзельнічаў у месцы з ім у паходзе на Ворсклу.

Пасля бітвы на Ворскле ў 1400 годзе, Свідрыгайла дае Вітаўту васальную клятву і атрымлівае ў свае ўладанні Падоле і Жыдачоўскую зямлю, якія не змаглі яго ўтрымаць, ад чарговай спробы заваяваць пасады вялiкага князя Лiтоўскага. У 1402 годзе ён едзе ў Тэўтонскі ордэн і вяртаецца, разам з войскамі крыжакоў, якімі камандуе Конрад фон Юнгінген. Яны абложваюць Вільню, але ўзяць горад так і не змаглі, і абрабаваўшы бліжэйшыя землі, тэўтоны сыходзяць да сябе. За гэты паход Свідрыгайла атрымлівае ад Конрада фон Юнгінгена замак Біслак. Адзін замак ні чаго не значыў для амбіцыйнага Свідрыгайлы, які ўвесь час хацеў заняць месца вялікага князя літоўскага, і ў 1402 годзе ён вяртаецца на радзіму, і зноў мірыцца са сваім братам Вітаўтам, на гэты раз ён атрымлівае ва ўладанні Чарнігава-Северскую зямлю.

Валодаў Чарнігава-Северскай зямлёй Свідрыгайла да 1408 года, пакуль не вырашыў паехаць у Маскоўскае княства, і ўжо з дапамогай Маскоўскага князя Васіля Дзмітрыевіча, зноў паспрабаваў заваяваць сабе ўладу ў Літве. Маскоўскі князь паслухаў Свідрыгайлу і выступіў з войскамі да мяжы з ВКЛ, але дайшоўшы да ракі Угры, ён спыніўся, бо на другім беразе стаяў Вітаўт са сваім войскам. Абодва бакі так і не вырашыліся пачаць бітву і ў выніку, 14 верасня 1408 года Вітаўт і Васіль Дзмітрыевіч заключылі вечны мір. Свідрыгайла бачачы, што зноў у яго ні чаго не атрымалася, а прапанаваныя яму Маскоўскім князем землі ва ўладанні, яму не патрэбны, зноў вяртаецца ў Вялікае княства Літоўскае, каб чарговы раз памерыцца з Вітаўтам. Аднак Вітаўт не дараваў Свідрыгайлу, загадаў яго арыштаваць і заключыць у Камянецкую крэпасць, дзе ён прабудзе да сваіх уцёкаў у сакавіку 1418 года. Пасля ўцёкаў Свідрыгайла бяжыць у Венгрыю, дзе прабудзе не доўга, і вернецца на радзіму ў 1419 годзе, пасля чарговага замірэння з Вітаўтам. Зноў атрымаўшы землі з гарадамі Бранск, Чарнігаў, Ноўгарад-Северскі, Свідрыгайла вырашыў уціхамірыцца і больш замоў супраць Вітаўта не задавальняў і прымаў удзел у яго ваенных паходах.

27 кастрычніка 1430 года Вялікі князь Літоўскі Вітаўт памірае, і ў Свідрыгайлы з'яўляецца шанс стаць вялікім князем, якім ён і скарыстаўся. Праз столькі гадоў і такой колькасці спробаў ён, карыстаючыся падтрымкай большасці праваслаўных князёў, нягледзячы на тое, што па Гарадзельскай уніі Вялікім князем Літоўскім павінен быў стаць Ягайлам, быў абраны Вялікім князем Літоўскім.

Дзеянні Свідрыгайлы, натуральна, выклікалі вялікую незадаволенасць каталіцкай часткі ВКЛ, і Ягайлы. Польская карона стала патрабаваць падольскія землі і Валынь, а таксама прызнаць вярхоўную ўладу караля Ягайлы. Вайна не прымусіла сябе доўга чакаць, а падставай стала аплявуха, якую Свідрыгайла нанёс польскаму паслу, калі той у чарговы раз прыехаў з патрабаваннямі. Так, у канцы чэрвеня 1431 г. пачалася Луцкая вайна, па назве замка ў Падоле.

Польскае войска хутка падышло да Луцка, і разбіла войскі Літвы, але ўзяць горад палякам так і не ўдалося. Луцк абараняў валынскі баярын Юрша, і палякам ні чаго не заставалася, як узяць горад у працяглую аблогу. Вайна працягвалася да верасня 1431 года, калі абодва бакі разумеючы, што гэтая вайна небяспечная для іх, заключылі Чартарыйскае перамір'е, па якім Свідрыгайла фактычна прызнаў сваё паражэнне.

Не знайшоўшы магчымасці прыцягнуць на свой бок Свідрыгайлу, Ягайла з польскімі магнатамі вырашылі пазбавіцца ад непажаданага князя, які імкнуўся поўнасцю адысці ад уплыву Польшчы і каталіцкай царквы, пры дапамозе перавароту.

З гэтай мэтай яны адправілі ў ВКЛ кашталяна Лаўрэнція Зарэмбу, які наладзіў кантакты са змоўшчыкамі і польскай каронай. Сваім стаўленікам Польшча выбрала брата Вітаўта Жыгімонта Кейстутавіча. Пераварот быў арганізаваны ў Ашмянах на шляху Свідрыгайлы на сустрэчу з каралём Ягайлам у Брэсце. Уначы з 31 жніўня на 1 верасня 1432 года на Свідрэгайлу быў учынены напад, але яму ўдалося збегчы ў Полацк. Адразу ж пасля гэтага нападу змоўшчыкі аб'явілі Жыгімонта Кейстувіча вялікім князем Літоўскім.

Уцёкшы ў Полацак, Свідрыгайла, захаваў за сабой падтрымку праваслаўнага насельніцтва Літвы, і ў Вялікім княстве Літоўскім успыхнула грамадзянская вайна. Ваенныя дзеянні не прынеслі яму поспехаў, у 1435 годзе адбылася Вількаміраская бітва, у якой Свідрыгайла прайграў, гэтак жа ён быў разбіты ў сутыкненні ў 1437 і 1440 годзе.

Пасля забойства Жыгімонта Кейстутавіча, Вялікакняскі пасад заняў малодшы сын Ягайлы Казімір. Яму ні чаго не заставалася, як упакорыцца, і прыняць ва ўладанні Валынь. Мяцежны і амбіцыйны князь Свідрыгайла, памірае ў Луцку ў 1452 годзе.

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее: Аўгуст II Моцны

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее: Ян III Сабескі

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее: Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее: Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее: Бітва на рацэ Бася

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее: Бітва на Палонцы