vaennyia-pasady.jpg

Войскі - у ваенны час ад'ютант гетмана. Сачыў за парадкам у павеце калі шляхта з паспалітым рушаннем пакідала маёнткі, а таксама назіраў за парадкам і апекаваў тых хто застаўся. Быў толькі адны на павет і толькі земскі, падпарадкоўваўся старасце. Пазней, войска стала прыдворнай пасадай.

Гетман ВКЛ або Вялікі гетман Літоўскі - найвышэйшае воінскае званне адпаведнае ваеннаму міністру, галоўнакамандуючаму. Яму падпарадкоўваліся: гетман польны, гетман дворны, ваяводы, кашталяны, старасты, харужая, ротмістры, паручнікі, таварышы. Выбіраў ротмістраў і паручнікаў, прызначаў пакаранні і ўзнагароды, мог дараваць афіцэрскія чыны і ўзводзіць у шляхту якія вызначыліся ў баях ваяроў. Атрымліваў абсыпаную дыяментамі Гетманскім булаву як сімвал улады.

Гетман дворны - камандаваў каралеўскай гвардыяй і прыдворнай вартай.

Гетман польны - намеснік Вялікага гетмана Літоўскага, начальнік штаба. Камандаваў часткай войска знаходзячыся з ім у "поле".

Дзесятнік - камандаваў дробным падраздзяленнем у войску.

Драб - пяхотнік, першапачаткова служыў па прынцыпе найму. Дзяліўся на тры выгляду: капейнік - узброены дзідай або алебардай у пласціністым даспеху, цягнік - меў вялікі пяхотны шчыт, стралец - быў з арбалетам або ручной агнястрэльнай зброяй.

Кашталян – памочнік ці намеснік ваяводы, камендант умацаваных гарадоў і замкаў. Быў членам Сената і Рады ВКЛ. Адпавядаў сучаснаму званню палкоўніка.

Конь - з 13-га па 15-ае стагоддзе баявая адзінка ў войску. Складаўся з конніка, збраяносца і пахолкаў якія дапамагалі конніку рыхтуецца да бою, і часта дапамагалі і ў баі. Быў замешчаны поштамі (коннымі атрадамі) у 16 стагоддзі.

Міліцыя – апалчэнне магнацкія гарады, якія абаранялі ў 16 – 18 стст.

Абозны - Вялікі, польны, адказваў за выбар месца пад лагер і раскватараванне войска.

Панцырны баярын - набіраўся з сельскіх мяшчан і вольных людзей, якія сяліліся на свабодных землях уздоўж мяжы з Маскоўскім княствам у 15 - 18 стст. За бясплатнае карыстанне зямлёй, права на заняцце рамёствамі і гандлем, ён прысягаў на ваенную службу і падпарадкоўваўся мясцовай уладзе. Павінен быў быць заўсёды гатовым да вайны і пры сабе мець: панцыр, шлем-прылбіцу з забралам, каня, сядло, меч, дзіду, сагайдак, шчыт, шпоры, каляровую вопратку.

Паручнік - камандзір харугвы пяхоты ці кавалерыі. Афіцэрскі чын у войску адпавядаў сучаснаму званню старшага лейтэнанта.

Рэгіментар - у 17 - 18 стст. часова замяняў патрапіўшага ў палон ці памерлага гетмана.

Ротмістр - афіцэр, камандаваў харугвай пяхоты або кавалерыі, якую за выдаткаваныя яму грошы, ён павінен быў сабраць і забяспечыць. Прызначаўся павятовым харужым. Адпавядаў сучаснаму званню капітана.

Стражнік - камандаваў перадавой вартай назірала за бяспекай меж. Быў гэтак жа ў паветах.

Таварыш - камандзір харугвы пяхоты ці кавалерыі. Малодшы афіцэрскі чын. Адпавядаў сучаснаму званню лейтэнанта.

Харужы ВКЛ - насіў вялікакняскую харугву падчас вялікіх цырымоній і знаходзіўся з ёй пры Вялікім князі Літоўскім падчас ваенных дзеянняў.

Харужы земскі (павяты) - намеснік старасты, камандаваў харугвай, ваенны кіраўнік павятовай шляхты. Збіраў шляхту на вайну, праводзіў яе перапіс, прызначаў павятовых ротмістраў. Выбіраўся на спецыяльных павятовых сойміках.

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее: Аўгуст II Моцны

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее: Ян III Сабескі

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее: Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее: Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее: Бітва на рацэ Бася

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее: Бітва на Палонцы