Kazimir-Nestro-Sapega.jpg

Казімір Нестар Сапега нарадзіўся ў Брэсце 14 лютага 1757. Ён быў адзіным сынам Яна Сапегі і Эльжбеты Браніцкай. Неўзабаве пасля нараджэння Казіміра яго бацька памёр, выхаваннем хлопчыка займаліся маці і дзядзька Францішак Ксаверый Браніцкі.

Першапачатковую адукацыю Казімір Сапега атрымаў у рыцарскай школе ў Варшаве, потым вучыўся ў Турыне, Парыжы і Страсбургу. У 1772 годзе ён атрымаў патэнт на палкоўніка артылерыі, а ў 1773 годзе дзякуючы пратэкцыі свайго дзядзькі стаў генералам артылерыі Вялікага Княства Літоўскага.

У 1776 годзе, вярнуўшыся з падарожжа па Еўропе і Францыі, дзе ён вывучаў артылерыйскую справу, Сапега вырашыў заняцца таксама і дзяржаўнай дзейнасцю. Неаднаразова яго абіралі паслом ад Брэста на соймы. У 1778 годзе Казімір Сапега - дэпутат у ваенным дэпартаменце Пастаяннай Рады (вышэйшы адміністрацыйны орган Рэчы Паспалітай з 1775 па 1789 год). А ў 1779 годзе ён стаў кавалерам Ордэна Белага Арла (Вышэйшая дзяржаўная ўзнагарода Рэчы Паспалітай, а затым і Польшчы).

Падчас «Вялікага сейма», з 1788 па 1792, Казімір Сапега стаў свайго роду рэкардсменам па колькасці выступленняў за гэты перыяд, паколькі добра валодаў аратарскім мастацтвам. Выступаў ён у традыцыйным адзенні і адпрэчваў модныя на той момант французскія ўборы. Выступаў супраць праекта ваеннай рэформы караля Рэчы Паспалітай Станіслава Панятоўскага, а таксама атрымання ў спадчыну трона ў Рэчы Паспалітай і абмежавання выбарчага права збяднелай шляхты.

15 студзеня 1790 года Казіміра Нестара Сапегу прызначылі начальнікам Корпуса інжынернага войска ВКЛ. У гэтым жа годзе ён узначаліў сёмы полк пяхотных літоўскіх войскаў, створаных з Гродзенскага батальёна, які фармаваўся з рэкрутаў Ашмянскага, Трокскага і Віленскага паветаў. Імкнуўся рэфармаваць літоўскую артылерыю, якая за першую палову XVIII стагоддзі прыйшла ў заняпад. Ён павялічыў штат корпуса артылерыі, заснаваў новую гарматную ліцейную майстэрню ў Вільні і за свае ўласныя сродкі павялічыў арсенал ВКЛ.

У 1791 годзе Казімір Сапега стаў адным са стваральнікаў канстытуцыі Рэчы Паспалітай, выдадзенай 3 мая таго ж года. Выступіў супраць Таргавіцкай канфедэрацыі. Пасля паражэння ў вайне, у якой яго артылерыйскі корпус страціў баяздольнасць і больш за 200 гармат, а потым пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай, ён адмовіўся ад пажыццёвай пасады генерала артылерыі ВКЛ.

У 1794 годзе Сапега прымаў непасрэдны ўдзел у падрыхтоўцы паўстання пад камандаваннем Тадэвуша Касцюшкі за незалежнасць Рэчы Паспалітай супраць Расійскай імперыі. Ён займаўся мабілізацыяй войскаў у Львове, Любліне і Брэсце. Аднак адмовіўся ўзначаліць паўстанцкі рух у Літве і браў удзел у баях як капітан артылерыі. У чэрвені 1794 годзе прыняў удзел у бітве пад Соламі. У жніўні таго ж года вызначыўся мужнасцю пры абароне Вільні. Яму ўдалося сіламі гарадскіх рамеснікаў адрамантаваць гарматы, у тым ліку старыя з Віленскага арсенала. Сфарміраваўшы з гарадскіх гармат батарэі і размясціўшы іх на ўмацаваннях, ён прыкрываў Зялёны Мост. Змог здушыць расійскую артылерыю і прымусіць суперніка адступіць. У жніўні таго ж года, за ўласныя сродкі, выставіў у паўстанцкія войскі добра экіпіраваны конны полк.

Пасля паражэння ў вайне за незалежнасць Казімір Нестар Сапега эміграваў у Еўропу. Ён памёр у Вене, 25 мая 1798. Да нашага часу захаваліся экзэмпляры артылерыйскай зброі ВКЛ, на якіх намаляваны герб Рэчы Паспалітай і радавы герб Сапег «Ліс», а вакол іх размяшчаюцца надпісы, якія змяшчаюць абрэвіятуру імя Нестара Сапегі і яго тытулаў.

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее: Аўгуст II Моцны

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее: Ян III Сабескі

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее: Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее: Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее: Бітва на рацэ Бася

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее: Бітва на Палонцы