Mateu_Radzivil.jpg

Паэт, кампазітар і дзяржаўны дзеяч ВКЛ Мацей Радзівіл нарадзіўся 11 лістапада 1749-га года ў сям'і Лявона Міхаіла Радзівіла з шыдлавецкага роду і Ганны Людвікі з Міцэльскіх.

Пасля смерці бацькі маці Мацея выйшла замуж за Міхаіла Казіміра Радзівіла Рыбаньку і пераехала з дзецьмі ад першага барка ў Нясвіж. Там Мацей Радзівіл апынуўся ў спрыяльным становішчы для развіцця сваіх музычных і паэтычных талентаў, бо ў той час Нясвіж лічыўся цэнтрам музычнага мастацтва ў Еўропе. Адпаведна вучыўся юны Радзівіл у адных з найлепшых музыкаў і спевакоў таго часу.

Пасля пачатковай адукацыі ў Нясвіжы Мацей, паводле традыцыі, у канцы 60-х гадоў 18 стагоддзя паехаў вучыцца ў Еўропу. Ён атрымліваў веды ва ўніверсітэтах Францыі, Італіі, Германіі, наведаў Гданьск, Карлавы Вары, Дрэздэн і Прагу.

Пасля навучання ў Еўропе, бліжэй да канца 70-х гадоў, Мацей Радзівіл вярнуўся на радзіму ў Літву. Ён пасяліўся ў Нясвіжы і жыў побач са сваім зводным братам Каралем Станіславам Радзівілам.

На гэты час прыпадаў росквіт тэатра оперы і балета ў Нясвіжы. Там працавалі такія еўрапейскія знакамітасці, як дырыжор і кампазітар італьянец Д. Альбрэціні, чэшскі арганіст, піяніст і кампазітар Я. Дусік і іншыя. Становішча вакол спрыяла таму, што Мацей Радзівіл пачаў ствараць уласныя мастацкія творы.

У 1786 годзе ён напісаў да прыезду караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага словы да аперэты «Агатка», якая потым ставілася ў Варшаве, Вільні, Любліне і Львове, а затым, з 1799-га года, пад назвай «Добры пан – бацька для пададзеных» была папулярная да 20-х гадоў 19 стагоддзі. У тым жа годзе ён напісаў словы і музыку для оперы "Войт Альбанскага паселішча". Захапляўся і стварэннем паланэзаў-карцін і паланэзаў-балад, якія папярэднічалі падобным творам Ф. Шапэна, М. Агінскага і В. Казлоўскага.

У 1787 годзе Радзівіл ажаніўся з маладой Эльжбетай Хадкевіч, якая нарадзіла яму сына Канстанціна і дачку Антаніну.

У дзяржаўнай дзейнасці Мацей Радзівіл пачаў удзельнічаць з 1786 года, калі яго прызначылі падкаморым ВКЛ, а ў 1790-м ён становіцца кашталянам Віленскім. У 1792 годзе, падчас вайны Рэчы Паспалітай з Расіяй, Мацей аддаў у распараджэнне войскаў ВКЛ замкі, арсенал і радзівілаўскую міліцыю. Акрамя гэтага, ён актыўна ўдзельнічаў у падрыхтоўцы паўстання Тадэвуша Касцюшкі ў 1794 годзе і дарыў сваім сялянам вольную за актыўны ўдзел у барацьбе за незалежнасць.

За ўдзел у паўстанні Касцюшкі, Радзівіла пачалі пераследаваць расійскія ўлады, і ён у кастрычніку 1794 года з'яжджае на Галітчыну. Апошнія гады жыцця, ён пражыў у сваім маёнтку ў Паланэчцы (Навагрудскае ваяводства). Памёр Мацей Радзівіл 2 верасня 1800-га года.

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее: Аўгуст II Моцны

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее: Ян III Сабескі

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее: Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее: Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее: Бітва на рацэ Бася

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее: Бітва на Палонцы