polianskimir.jpg

30 красавіка 1632 памёр Вялікі князь Літоўскі і кароль польскі Жыгімонт III Ваза. Маскоўскі цар Міхаіл Раманаў вырашыў скарыстацца, надышоўшым у Рэчы Паспалітай бескаралеўем для захопу важнага стратэгічнага горада Смаленска.

Не жадаючы ўпускаць магчымасці і часу да абрання новага караля, цар, амаль не задумваючыся, аб'явіў вайну Рэчы Паспалітай, нягледзячы на тое, што яшчэ дзейнічала Дэулінскае перамір'е ад 1618 года. Маскву таксама не спыніла напад на яе землі крымскіх татараў у чэрвені 1632 года, яно ўсяго толькі затрымала выхад войскаў да месца збору пад Мажайскам. У выніку пад Смаленск было адпраўлена 24-тысячнае войска пад камандаваннем Міхаіла Шэіна. Фармальны загад аб пачатку вайны быў аддадзены толькі 10 верасня 1632 года.

Па дарозе на Смаленск маскоўскія войскі захапілі Серпейск, Дарагабуж, Рослаў, Трубяцк, Старадуб, Ноўгарад-Северскі, Невель, Себеж і іншыя гарады. Па шляху да Смаленска да войска Шэіна далучаліся наёмныя атрады, войска папаўнялася, і да моманту прыпынку пад Смаленскам налічвала ўжо 32 тысячы чалавек і 151 прылада.

Гарнізон Смаленска налічваў дзве тысячы салдат пад камандаваннем ваяводы Смуэля Друцкага-Сакалінскага. Абараняльных было мала, ім не хапала пораху, гармат, ежы. Аднак гетману ВКЛ Хрыстафору Радзівілу ўдалося забяспечыць падтрымку абложаным, што дазволіла ім пратрымацца дастатковы час. У гэты час Радзівіл пастаянна ажыццяўляў набегі на маскоўскія абозы і невялікія атрады.

Каб адцягнуць асноўныя сілы ад Смаленска, атрады Рэчы Паспалітай ажыццяўлялі пастаянныя рэйды ў глыб маскоўскай тэрыторыі. А акрамя таго, рускія войскі адцягвалі набегі на поўдзень крымскіх татараў.

Пераломны момант у вайне наступіў, калі кароль Рэчы Паспалітай Уладзіслаў IV Ваза, сабраўшы 25-тысячнае войска, падступіў да Смаленска 25 жніўня 1633 года. У выніку некалькіх баёў яму ўдалося адціснуць войска Шэіна ад горада. А пазней, праз 4 месяцы, войска было акружана. Да таго часу да Уладзіслава IV падышло 20000. Падмацаванне казакоў, і аднаму з пасланых атрадаў атрымалася знішчыць запасы правізіі войска, якоея збіралася ісці на дапамогу да Шэіну.

Патрапіўшы ў поўнае асяроддзе, Шэін вырашыў здацца. 15 лютага 1634 года ён пачаў перамовы аб капітуляцыі. 21 лютага 1634 года быў падпісаны акт ганаровай капітуляцыі гетману ВКЛ Хрыстафору Радзівілу. Шэін, з астатнімі 8000 воінаў са зброяй у руках адступіў да дзяржаўнай мяжы, але згодна з умовамі пакінуў ацалелыя 123 гарматы, 129 штандараў, усе запасы ежы і амуніцыі, а таксама ўсіх перабежчыкаў з войска Рэчы Паспалітай. Дзве тысячы параненых і хворых салдат таксама засталіся ў лагерных абозах да лячэння. Па прыбыцці ў Маскву галоўнакамандуючага Шэіна абвінавацілі ў здрадзе і пакаралі смерцю.

Пасля адступлення вайна працягвалася і суправаджалася пастаяннымі сутычкамі і набегамі. Масква пачала фармаваць новыя атрады, але старалася берагчы гэтае войска як апошнюю ваенную сілу. Войска ж Рэчы Паспалітай паспрабавала прайсці далей, у глыб маскоўскай тэрыторыі, але затрымалася на аблозе горада Белы.

У выніку бакі вырашылі дамовіцца абзаключэнні свету. Прадстаўнікі сустрэліся ў вёсцы Сямлёва на рацэ Палянаўка, паміж Вязьмай і Дарагабужам. Рэч Паспалітую прадстаўлялі каронны канцлер біскуп Я. Задзік і літоўскі гетман Хрыстафор Радзівіл. З боку Масквы былі баярын Шарамецьеў, князь А. М. Львоў, дваранін С. М. Праесцеў, два дзякі В. Пракоф'еў і Г. Нячаеў. Перамовы пачаліся 25 мая 1634 года і працягваліся да дня падпісання Палянавога міру 14 чэрвеня 1634 года.

Па ўмовах дамовы:

  • пацвярджаліся межы паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім царствам па ўмовах Дэулінскага перамір'я 1618 года;
  • Масква адмаўлялася ад усіх занятых у ходзе вайны рускіх зямель, якія былі захоплены Рэччу Паспалітай у пачатку XVII стагоддзя, акрамя горада Серпейска з паветамі;
  • Рэч Паспалітая абавязалася вывесці войскі з Маскоўскай тэрыторыі;
  • Вялікі князь Літоўскі і кароль польскі Уладзіслаў IV Ваза адмаўляўся ад прэтэнзій на Маскоўскі пасад;
  • Масква мусіла выплаціць Рэчы Паспалітай дваццаць тысяч рублёў.
  • Акрамя таго быў зроблены абмен палоннымі без выкупу і затрымак і было агаворана правядзенне межаў, для ажыццяўлення чаго было створана 5 камісій, якія ажыццявілі гэта ў 1635 - 1648 гадах. 

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее