Pervanachalnoelitva.jpg

Да гэтага часу першапачатковае месцазнаходжанне летапіснай Літвы выклікае шмат спрэчак. Вылучана шмат тэорый і здагадак, дзе менавіта зарадзілася Літва, якая стала ў выніку Вялікім княствам Літоўскім, Рускім і Жамойцкім. Сярод мноства тэорый і здагадак можна больш-менш дакладна вызначыць прыблізнае знаходжанне першых земляў пад назвай Літва.

Так у «Кведлінбургскіх аналах» апісваецца смерць каталіцкага місіянера Бруна Кверфурцкага ў 1009 годзе, забітага на мяжы Літвы і Русі каля цяперашняга беларускага горада Пінска.

Беларускі гісторык Мікалай Ермаловіч у сваёй працы "Беларуская дзяржава Вялікае княства Літоўскае" даказвае, што тэрыторыя Літвы першапачаткова знаходзілася на нашых землях. Ён грунтуецца на запісах у Іпацьеўскіх летапісах, у якіх гаворыцца, што ў 1159 годзе мінскі князь Валадар Глебавіч хадзіў пад Літвой і ён жа, у 1162 годзе, з Літвою выступіў у паход на свайго суперніка. Там жа, у Іпацьеўскіх летапісах, згадваецца аб будаўніцтве ў 1262 годзе князем Войшалкам манастыра пры ўпадзенні ракі Валоўкі ў Нёман, паміж Літвою і Навагрудкам, дзе зараз знаходзіцца вёска Лаўрышава. Гэтыя запісы даюць падставу меркаваць, што Літва знаходзілася на захадзе ад Мінска і паўночным усходзе ад Навагрудка.

На поўдні знаходзіліся Пінскія землі, што таксама засведчана Іпацьеўскімі летапісамі. У апісаннях супрацьстаянняў Літвы з Галіцка-Валынскімі князямі мы знаходзім звесткі, што і дружыны Літвы, і атрады Галіцка-Валынскіх ваяроў хадзілі сябар на сябра праз Пінскія землі і балоты. І калі галіцка-валынскія князі адправіліся на Навагрудак, яны прайшлі па землях Літвы, пра што згадваецца ў летапісах за 1253 год.

Нараўне з Іпацьеўскім у Густынскім летапісе згадваецца 1128 год, у якім кіеўскі князь Мсціслаў паслаў свае войскі да Ізяслаўля ў Літву, гэта сучасны беларускі горад Заслаўе, размешчаны недалёка ад Мінска, на паўночным захадзе.

Пра тое, што Літва знаходзілася ў раёне басейна ракі Нёман, паміж Навагрудкам на поўначы, Пінскім на поўдні і Мінскім на ўсходзе гавораць і тапонімы, якія захаваліся да гэтага часу на гэтых тэрыторыях. Яны сустракаюцца ў назвах рэчак, вёсак і мястэчак у Ляхавіцкім, Стаўбцоўскім, Маладзечанскім, Уздзенскім, Слонімскім, раёнах Брэсцкай, Гродзенскай і Мінскай абласцей.

Гістарычныя крыніцы і назва мясцовасцей, якія знаходзяцца на тэрыторыі сучаснай Рэспублікі Беларусь, у сучасных спрэчках аб першапачатковым знаходжанні Літвы больш падрабязна і дакладна паказваюць, што менавіта тэрыторыя гэтых раёнаў з'яўлялася першапачатковым месцам яе знаходжання.

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее: Аўгуст II Моцны

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее: Ян III Сабескі

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее: Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее: Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее: Бітва на рацэ Бася

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее: Бітва на Палонцы