deulinskae-peremir.jpg

Да канца кастрычніка 1618 года вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім царствам за маскоўскі пасад падышла да свайго фіналу. Надыходзячыя войскі каралевіча Уладзіслава IV Вазы, захапіўшы значныя тэрыторыі, падышлі да самой Масквы. Яны спрабавалі ўзяць яе штурмам, нагараджанам удалося адбіцца. Польска-літоўскія войскі далей вырашылі не ісці і сталі пад Масквой.

Для абодвух бакоў быў відавочны той факт, што гэтую вайну трэба заканчваць. Польска-літоўскім войскам і войскам казакоў, якія стаялі пад Калугай, пагражала надыходзячая зіма, якая нясе з сабой моцныя маразы і, як заўсёды, недахоп правізіі. Наёмныя войскі Рэчы Паспалітай наракалі і пагражалі сыходам, што цалкам зразумела, паколькі ім увесь час затрымлівалі выплату заробку, а часам і не плацілі зусім.

У выніку бакі ўсё ж вырашыліся на падпісанне перамір'я. Перамовы праходзілі ў два этапы. Першы пачаўся 21 кастрычніка 1618 года і праходзіў на рацэ Прэсня. З боку Рэчы Паспалітай выступалі камісары, якія падпарадкоўваліся каралю Жыгімонту III і сенату, а менавіта: літоўскі канцлер Леў Сапега, Вялікі рэферэндар Літоўскі Аляксандр Гансеўскі, камянецкі біскуп Адам Навадворскі, сахачэўскі кашталян Канстанцін Пліхта. Бок маскоўскага царства прадстаўлялі: князь Данііл Мязецкі, акольнічы Арцемій Ізмайлаў, баярын Фёдар Шарамецьеў, дзякі Іван Балотнікаў і Іван Самоў.

На першым этапе бакі выставілі максімальныя патрабаванні. Прадстаўнікі Рэчы Паспалітай запатрабавалі перадаць ім Цвер, Пскоў і Ноўгарад, а таксама прызнаць маскоўскім царом Уладзіслава Вазу. Маскоўскія прадстаўнікі запатрабавалі вярнуць усе захопленыя землі і ўсіх палонных, а таксама вывесці войскі з тэрыторыі Маскоўскага царства.

Далей, у ходзе перагавораў бакам папярэдне ўдалося дамовіцца аб агульных рысах умоў дагавора. Так Рэч Паспалітая дапускала адмову Уладзіслава ад прэтэнзій на маскоўскі пасад і царскі тытул у выпадку перадачы ёй Пскова, вяртання ўсіх тэрыторый Літвы, захопленых Масквой у XV-XVI стагоддзях, і кампенсацыі ёй ваенных выдаткаў. Маскоўскія прадстаўнікі ў сваю чаргу пагаджаліся на мірную дамову аддаць Рэчы Паспалітай Смаленск і Рослаў.

Так як на першым этапе бакі не прыйшлі да агульнай згоды, то адбыўся другі этап перамоваў, які ўжо праходзіў у вёсцы Дзяуліна. Там адбылося тры сустрэчы, і самай напружанай была сустрэча 26 лістапада 1618 года, калі маскоўскі бок прадставіў новую версію дамовы. Маскоўскі бок доўга не згаджаўся ўносіць папраўкі, якія былі выгадныя Рэчы Паспалітай, і тады, каб неяк паўплываць на рашэнне маскавітаў, польска-літоўскі бок пачаў пагражаць аднаўленнем вайны і абяцаў падтрымаць чарговага якога ні будзь Лжэдзмітрыя. Пагрозы падзейнічалі, і папраўкі былі ўнесены. У выніку само Дэулінскае перамір'е было падпісана 11 снежня 1618 года.

Тэкст перамір'я змяшчаў наступныя ўмовы:

  • Перамір'е заключалася з 25 снежня 1618 года па 25 чэрвеня 1633 года, тэрмінам на 14 гадоў і 6 месяцаў.
  • Маскоўскае царства аддавала Рэчы Паспалітай гарады: Смаленск, Рослаў, Чарнігаў, Белую, Дарагабуж, Трубчэўск, Манастырскі з навакольнымі землямі, Сярпейск, Ноўгарад-Северскі.
  • У сваю чаргу Рэч Паспалітая вяртала Маскоўскаму царству наступныя гарады: Вязьма, Мяшчоўск, Казельск, Масальск замест гарадоў Почапа, Старадуба, Невеля, Себежа, Чырвонага і Паповай Гары з навакольнымі землямі.
  • Пералічаныя гарады і тэрыторыі павінны былі быць перададзены да 15 лютага 1619 года разам з маёмасцю і жыхарамі. Вяртацца ў Маскоўскае царства дазвалялася толькі дваранам, праваслаўнаму духавенству і купцам.
  • Рэч Паспалітая абавязалася вывесці ўсе свае войскі з тэрыторыі Маскоўскага царства да 15 лютага 1619 года.
  • Маскоўскі цар адмаўляўся ад тытулаў кіраўніка смаленскага, чарнігаўскага і лівонскага, за Уладзіславам заставалася права ў афіцыйных польска-літоўскіх паперах называць сябе царом маскоўскім.
  • Абмен ваеннапалоннымі павінен быў прайсці 15 лютага 1619 года.
  • Для межавання новых меж і тэрыторый бакі абавязаліся выслаць сваіх камісараў улетку 1619 гады.
  • Купцам абапал дазвалялася свабодна перамяшчацца па тэрыторыях дзвюх дзяржаў за выключэннем гарадоў: Вільня, Кракаў і Масква.
  • Рэч Паспалітая абавязалася вярнуць Маскве абраз святога Мікалая, які быў захоплены ў Мажайску.

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее