У другі год вайны (1654 - 1667 гг.) ВКЛ і Польшчы з Маскоўскім княствам большая частка Літвы была захоплена ворагам. У ліку акупаваных гарадоў у жніўні 1655 года аказалася і сталіца Вільна. Вялікі гетман Літоўскі Януш Радзівіл з рэшткамі войскаў, агульнай колькасцю 5 тысяч чалавек, нямоглы штосьці зрабіць, адышоў ад Вільні ў Жамойцію.
Летам, таго ж 1655 года, шведскі кароль Карл X Густаў аб'явіў вайну Рэчы Паспалітай і пачаў наступленне ў Лівоніі. Гарады адзін за адным пераходзілі пад кантроль шведаў, адчыняючы перад ім вароты. А калі шведы высадзіліся ў памор'е, польскае апалчэнне, якое стаяла там, капітулявала на наступны ж дзень.
Сітуацыя для Літвы склалася вельмі сумная, і Янушу Радзівілу прыйшлося выбіраць паміж Маскоўскім княствам і Шведскім каралеўствам. Выбар быў зроблены на карысць шведаў. І Радзівіл аб гэтым так напісаў свайму стрыечнаму брату Багуславу Радзівілу ў Слуцак: "Іншага спосабу выратавацца - не". У выніку, 10 жніўня, у Рыгу, дзе знаходзіўся шведскі каралеўскі намеснік Мангус Дэлагары, прыбыў амбасадар ад Радзівіла, які папрасіў заступніцтва ў шведаў і вайсковую дапамогу. На наступны дзень шведы адправілі паведамленні маскоўскім прадстаўнікам аб тым, што Літва перайшла пад апеку караля Карла X і таму маскоўскі цар павінен спыніць далейшы наступ. А для таго, каб прадухіліць захоп астатніх свабодных літоўскіх гарадоў, ім былі выдадзены шведскія ахоўныя граматы.
Кейданская унія была падпісана ў лагеры Радзівіла 17 жніўня 1655 года. Пад ёй разам з Янушам Радзівілам свае подпісы паставілі 436 значных літоўскіх людзей. Яе ўмовы былі наступнымі:
- Шведскі кароль Карл X аб'яўляўся Вялікім князем Літоўскім;
- Унія паміж Шведскім каралеўствам і Вялікім княствам Літоўскім прызнавалася роўным саюзам, аналагічным саюзу Польшчы і Літвы ў рамках Рэчы Паспалітай;
- Войскі абодвух бакоў аб'ядноўваліся супраць агульнага ворага, Маскоўскага княства;
- Шведскі Кароль абавязаўся адваяваць і вярнуць уладальніку ўсе захопленыя гарады і землі, а маскоўскія войскі выгнаць за межы ВКЛ;
- Дэкларавалася свабода рэлігіі;
- Маёмасць шляхцічаў і магнатаў, якія не прымуць гэтую унію, падвяргалася канфіскацыі.
Аднак сярод літоўскай шляхты і магнатаў адбыўся раскол, не ўсе падтрымалі Кейданскую унію і Радзівіла. Супраць Кейданскай уніі выступіла шляхта Полацка, Браслава, Ашмян, Гродна, а таксама стараста і палявы пісар Жамойціі.
Пасля падпісання уніі шведскія войскі пачалі рухацца да межаў акупаваных маскоўскімі войскамі тэрыторый. Маскоўскі цар не рызыкнуў ваяваць са шведамі і паспрабаваў перавабіць да сябе на службу Януша Радзівіла, але той адмовіўся.
Раскол сярод літоўскай шляхты, якая распачалася, з-за уніі насцярожыла шведаў, і яны, каб паскорыць далучэнне ВКЛ да Швецыі, 20 кастрычніка 1655 года падпісалі другую дамову, якая ў дадатак да пяровага пацвярджала ўсе прывілеі і вольнасці шляхты за выключэннем права выбару манарха і ўзгаднення. і войны. У дакуменце таксама гарантавалася раўнапраўе каталіцкай, уніяцкай і праваслаўнай царквы.
Кейданская унія праіснавала нядоўга. 31 снежня 1655 года Януш Радзівіл памёр у абложаным Тыкоціне, які акружылі войскі Паўла Сапегі. Пакінуты трохтысячны атрад, падкантрольны шведам, неўзабаве быў выбіты з ВКЛ у Лівонію войскамі паўстанцаў і Вінцэнта Гансеўскага. Пасля гэтага Кейданская унія страціла сваю сілу.
Нягледзячы на нядоўгае існаванне, Кейданская унія ўсё ж на некаторы час спыніла наступ маскоўскіх войскаў на астатнюю незахопленую тэрыторыю ВКЛ, што, без сумневу, было станоўчым момантам для далейшай барацьбы Літвы з Маскоўскім княствам.
