У Сярэдзіне 13 стагоддзі, тэрыторыя будучай дзяржавы падзялялася на дробныя славяна-балцкія княствы, у якіх адна частка насельніцтва ўжо прыняла новую праваслаўную веру, іншая частка заставалася верная паганскім багам. Яны ваявалі паміж сабой, і пачалі падвяргацца пастаянным набегам з поўначы, дзе заснаваліся прыйшэлыя з тэрыторыі германіі, Тэўтонскі і Лівонскага ордэн, і з поўдня, пачалі турбаваць Татара-Манголы, якія абгрунтаваліся пасля на крымскім паўвостраве. Гэта і стала адным з галоўных штуршкоў да аб'яднання ў адну дзяржаву.
Першае ядро Вялікага княства Літоўскага, стварыў Літоўскі Князь Міндоўг. Сабраўшы ў адзінае княства Літоўскія землі з гарадамі Навагрудак, Слонім, Ваўкавыск і Гродна, Міндоўг афіцыйна распачаў утварэнне Вялікага Княства Літоўскага.
Пачаты працэс аб'яднання Літоўскіх земляў, быў складаны і мог абярнуцца поўным крахам. Для таго, каб узяць аднаасобную ўладу ў княстве, Міндоўг захапіў землі сваіх пляменнікаў Таўцівіла і Эрдзівіла, прагнаўшы іх са сваіх новых уладанняў. Радасць ад захопу іх уладанняў была не доўгая, Таўцівіл і Эрдзівіл звярнуліся па дапамогу да Галіцка-Валынскіх князёў, якія не адмовілі ім, і пачалі рыхтавацца да вайсковага паходу на Літву.
Пяцігадовая вайна пачалася ў 1249 годзе, з вайсковага паходу на Літоўскую зямлю. Новастворанае княства сутыкнулася з сур'ёзнай небяспекай пры тым не толькі з боку Галіцка-Валынскіх земляў, але і з боку Жамойціі, дзе па просьбе тых жа Галіцка-Валынскіх Князёў Раманавічаў, узняў супраць Міндоўга падлогу Жамойціі князь Вікінт. Не застаўся ўбаку і Лівонскі ордэн, які таксама хацеў здабыць новыя тэрыторыі і славу змагара з язычнікамі, ён таксама абвясціў вайну Літве.
Такім чынам, Міндоўгу трэба было весці вайну на тры бакі, што было неверагодна цяжка, і выстаяць, было вельмі мала шанцаў. Аднак, на дапамогу Міндоўгу прыйшла дыпламатыя. Князь язычнік, прыдумаў няхай і не дужа, з аднаго боку прыгожы, затое дзейсны метад, ён згадзіўся перайсці ў каталіцкую веру. І хоць каталіцтва ён потым зноў памяняў на паганства, гэта дапамагло зняць пагрозу з боку Лівонскага ордэна. Прыдуманай хітрасцю Міндоўга, яшчэ не раз скарыстаюцца яго пераемнікі, і яшчэ не раз, Літоўскія князі будуць у палітычных мэтах мяняць сваё і дзяржаўнае веравызнанне, што зробіш, часы і абставіны прымушалі звяртацца да такіх метадаў.
Пасля хрышчэння Міндоўга ў каталіцкую веру, Лівонскі ордэн перайшоў на яго бок, ваяваць стала лягчэй, і ў выніку Літве ўдалося адстаяць сваё права на існаванне, у сваёй першай вайне з Галіцка-Валынскімі суседзямі на поўдні.
Гэтая вайна паклала пачатак дыпламатычных адносін Міндоўга і княства ў цэлым з Еўропай, і асабліва з Рымскімі папамі, з якімі вялася актыўная перапіска. У выніку, Рымскі тата быў не супраць накладання на Міндоўга каралеўскага сану, гэтая значная падзея адбылося ў 1253 годзе.
Князь Міндоўг, не толькі змог сабраць і ўтрымаць у сваёй уладзе, маладое княства Літоўскае, але і паклаў пачатак дыпламатычных адносін будучай дзяржавы. Устаяўшы ў сваёй першай вайне, княства Літоўскае працягнула развівацца і расці, а справу Міндоўга ў пашырэнне і ўмацаванні княства працягнулі яго спадчыннікі.