gerb-voynilovicha.jpg

Габрыэль Вайніловіч быў прадстаўніком аднаго з найстарэйшага шляхецкага роду на Літве, які меў герб «Сыракомля са зменай» (больш за 100 прозвішчаў). Гэтаму роду першапачаткова належалі землі, якія зараз знаходзяцца ў Гродзенскай вобласці Рэспублікі Беларусь.

Дакладная дата нараджэння Габрыэля Вайніловіча, польскага палкоўніка, стольніка наваградскага, старасты ліцінскага і чырвонскага, невядомая. Таксама нічога не вядома аб тым, дзе ён атрымаў адукацыю.

Як практычна ва ўсіх атожылкаў старадаўніх родаў, сілы Габрыэля былі накіраваныя на вывучэнне ваеннай справы. Сваю кар'еру ён пачаў у каронным войску. Ваенны талент упершыню выявіўся, калі ваяваў ён супраць паўстанцаў казакоў Багдана Хмяльніцкага. У бітве пад Жоўтымі Водамі Вайніловіч камандаваў палком рэестравых казакоў.

Затым каралём Рэчы Паспалітай быў адпраўлены ў якасці амбасадара да саюзніка Багдана Хмяльніцкага крымскаму хану Тугай-бею. Ледзь дабраўшыся да Крыма, ён быў узяты татарамі ў палон, дзе і прабыў два гады.

Пасля вяртання з палону Габрыэль Вайніловіч уступіў у войскі Ярэмы Вішнявецкага, служыў ротмістрам, потым - паручнікам у польскага военачальніка Станіслава Патоцкага. Прыняў удзел у бітве пад Белай Царквой у 1651 годзе.

У 1655 годзе ў пачатку вайны Маскоўскага царства з Рэччу Паспалітай (1654 – 1667 гг), Вайніловіч на чале атрада лёгкай кавалерыі, колькасцю ў 1800 коннікаў, перакрыў шлях казацкім аддзелам пад крэпасцю Бучача, спроба захопу горада правалілася.

У канцы 1665 года Габрыэль Міхаіл Вайніловіч са сваім атрадам адправіўся ў малую Польшчу, дзе 7 снежня ў бітве пад Кросна разбіў аб'едзеныя сілы шведаў і войскі былога польскага камандзіра Аляксандра Працкага. Ён вызваліў горад, узяў у палон Працкага і расстраляў яго за здраду радзіме.

Працягваючы ваяваць у малой Польшчы, Габрыэль Вайніловіч у ваколіцах мястэчка Беч арганізаваў партызанскую дзейнасць. Прыняў удзел у вызваленні мястэчкаў Вялічкі і Вішніца, а па дарозе да Кракава, камандуючы двума палкамі, ён разбіў некалькі шведскіх атрадаў. Затым узяў Новы-Сонча, біўся пад Непаломіцам, знішчыў шведскі гарнізон у горадзе Бохня і выйшаў пад Кракаў.

У лютым наступнага 1656 года Вайніловіч аб'яднаўся са Стэфанам Чарнецкім і адправіўся ваяваць на лінію Пярэмышлі - Сандамір. Там ён удзельнічаў у бітве пад Яраславам (Польшча). Затым быў прызначаны паручнікам каралеўскай казачай харугвы, а ў пераможнай бітве пад Варкай ён ужо камандаваў Гетманскім конным палком.

У гэтым жа 1656 годзе Габрыэль Вайніловіч прыняў удзел у паходзе на Прусію. Быў вайсковым дарадцам польнага гетмана літоўскага Вінцэнта Корвіна-Гансеўскага, выконваў задачы па выяўленні бродаў у рэках і арганізацыі раптоўных нападаў у тыле суперніка. На чале атрада наёмных крымскіх татараў ваяваў у бітве пад Просткамі, дзе 8 кастрычніка было разбіта пруска-шведскае войска Багуслава Радзівіла.

У 1660 годзе Вайніловіч ваюе на сваёй радзіме, а менавіта ва ўсходняй частцы ВКЛ. Там яму ўдалося вызначыцца ў бітве на Палонцы. У ходзе бою ён камандаваў кавалерыйскай часткай правага крыла войска Чарнецкага. На чале панцырнай і лёгкай конніцы ён абышоў левы фланг арміі маскоўскага ваяводы Хаванскага і выйшаў ёй у тыл. Хуткім ударам, у цвёрдым баі, яму атрымалася разбіць рэзервовыя конныя атрады Аляксандра Трубяцкова, тым самым выклікаўшы замяшанне ў шэрагах суперніка. Вайніловіч прымусіў бегчы аддзелы маскоўскай кавалерыі, якія значна перавышалі па колькасці, і былі перакінутыя з рэзерву. Пасля, сумесна з аддзеламі Паўла Сапегі і Чарнецкага, ён разграміў маскоўскае войска.

У кастрычніку таго ж 1660 года Вайніловіч зноў змагаецца з маскоўскімі войскамі, на гэты раз у бітве на рацэ Бася. Падчас разгрому войскаў маскоўскага ваяводы Юрыя Даўгарукага, ён камандаваў спачатку каралеўскім палком, а затым ударнай кавалерыйскай групай з дзевяці харугваў. У гэтым жа месяцы прыняў удзел у пераможнай бітве пад Талачынам.

Праз тры гады ў 1663 годзе Габрыэль Міхаіл Вайніловіч загінуў у раёне Задняпроўя. Дзе яго пахавалі невядома. Пасля сябе ён пакінуў рукапіс пад назвай «Vade mecum» («Ідзі са мной»), які праз стагоддзі выкарыстоўваў польскі пісьменнік Генрык Сянкевіч пры напісанні сваёй вядомай трылогіі «Агнём і Мечам». Самога ж Вайніловіча як гістарычную асобу пісьменнік вывеў на старонках другой часткі трылогіі (раман «Патоп»), а яго біяграфію выкарыстоўваў для стварэння літаратурнага персанажа Анджэя Кміціца.

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее: Аўгуст II Моцны

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее: Ян III Сабескі

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее: Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее: Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее: Бітва на рацэ Бася

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее: Бітва на Палонцы