Yan_Radzivil_Baradatiy.jpg

Сваю мянушку «Барадаты» Ян Радзівіл атрымаў па самай натуральнай прычыне – з-за сваёй доўгай барады. Ён нарадзіўся ў сям'і ваяводы Віленскага, Вялікага канцлера Літоўскага Мікалая Радзівіла і слонімскай князёўны Соф'і Манівід.

У раннім юнацтве Яна адправілі на выхаванне ў каралеўскі двор, дзе ён выхоўваўся разам з будучым Вялікім князем Літоўскім і каралём польскім Аляксандрам Каземіравічам.

У 1492 годзе, ва ўзросце 18 гадоў, Радзівіл Барадаты ажэніцца на 16-гадовай Лізавеце Гаштольд, роднай сястры яго сябра Альбрэхта Гаштольда. У гэтым жа годзе маладыя, прысутнічалі на каранацыі Аляксандра Казіміравіча ў Віленскім саборы.

За дзесяць гадоў сумеснага жыцця ў Яна і Лізаветы нарадзілася 5 дзяцей, але, нажаль, яны ўсё памерлі маленькімі. У 1502 годзе памірае і Лізавета, пакідаючы Яна ўдаўцом. З-за спадчыны Лізаветы пасля яе смерці адносіны з яе братам і сябрам Яна Барадатага Альбрэхтам Гаштольдам некалькі сапсаваліся.

Толькі праз год, пасля адыходу каханай жонкі Ян Радзівіл Барадаты вяртаецца да каралеўскага двара. Да таго часу кароль і вялікі князь Аляксандр патрапіў пад уплыў князя Міхася Глінскага і з часам, у выніку інтрыг, Ян Барадаты быў запісаны ў ворагі Аляксандру Казіміравічу. Радзівіл пакідае каралеўскі двор, пакідае вялікую палітыку і з'яжджае жыць у свае маёнткі. Неўзабаве, пасля ад'езду з каралеўскага двара, ён ажэніцца другі раз на Багдане Лукомскай, якая народзіць яму дзвюх дачок, Ганну і Сафію.

Мабыць, каб неяк загладзіць сваю віну перад сябрам, Аляксандр Казіміравіч дорыць Радзівілу Барадатаму ў 1506 годзе Слонімскае староства, дзе ён пачынае будаўніцтва замка ў цэнтры горада, адначасна дапамагаючы кіраваць сваёй сястры Ганне, мазавецкім княствам, якое дасталася ёй пасля смерці яе мужа Конрада. ІІІ. У гэтым жа годзе Ян Радзівіл Барадаты, нягледзячы на рознагалоссі з Міхаілам Глінскім, далучаецца да войска ВКЛ пад яго камандаваннем і робіць свой унёсак у перамогу над татарамі ў бітве пад Клецкам.

Пасля перамогі пад Колецкам у 1506 годзе, Радзівіла выклікаў паміраючы у Вільні, кароль Польскі і Вялікі князь Літоўскі Аляксандр, каб развітацца са сваім былым сябрам, а таксама, каб зрабіць адным з тых, хто падпіша яго перадсмяротны тэстамент.

Пасля смерці Аляксандра новы кароль Польшчы і Вялікі князь Літоўскі Жыгімонт Стары адпраўляе Яна Радзівіла з пасольствам у Маскву, каб паведаміць вялікаму князю Васілю ІІІ аб смерці Аляксандра Казіміравіча, а таксама заключыць мір з Вялікім княствам Літоўскім і каралеўствам Польскім. Але Васіль ІІІ не пажадаў заключаць мір, бо імкнуўся далучыць ВКЛ да Маскоўскага княства.

Смерць Аляксандра Казіміравіча прывяла да паўстання Міхаіла Глінскага супраць новай улады. У гэтай барацьбе Радзівіл падтрымліваў Жыгімонта Старога і ваяваў на яго баку. Пасля таго, як Глінскі быў разбіты і збег у Маскву, Жыгімонт зноў пасылае з пасольствам Яна Барадатага з патрабаваннем выдаць Глінскага для суда ў ВКЛ. Аднак, як і чакалася, Маскоўскі князь адмовіўся выдаць Глінскага і Радзівіл вярнуўся дадому без уцекача.

У 1512 г. ваенны абавязак зноў заклікае Яна Барадатага да зброі. Ён удзельнічае ў бітве пад Вішнеўцам, дзе войскі ВКЛ і Польшчы пад камандаваннем Канстанціна Астрожскага разбіваюць крымскіх татараў. Але нядоўга прыйшлося цешыцца перамозе Радзівілу, пасля вяртання дадому ён даведаецца, што памерла яго другая жонка Багдана Лукомская.

Неўзабаве пасля яе смерці, Ян Радзівіл ажэніцца трэці раз на Ганне Кішке. Але пасля вяселля Ян Барадаты змушаны быў пакінуць сваю маладую жонку, каб ізноў адправіцца на вайну, на гэты раз з Маскоўскім княствам. 8 верасня 1514 года Ян Радзівіл прымае ўдзел у бітве пад Оршай, дзе пад камандаваннем Канстанціна Астрожскага, войскі ВКЛ разграмілі колькасна большую армію Масквы.

На наступны год у 1515 годзе Ганна Кішка нарадзіла Яну Барадатаму доўгачаканага хлопчыка, якога па сямейнай традыцыі назвалі Мікалаем. Але атрымліваць асалоду ад сямейнага шчасця Яну Радзівілу доўга не прыйшлося, у 1522 годзе ён адчуў сябе дрэнна і, на досвітку сіл, не дажыўшы да пяцідзесяці гадоў, памёр.

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее: Аўгуст II Моцны

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее: Ян III Сабескі

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее: Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее: Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее: Бітва на рацэ Бася

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее: Бітва на Палонцы