Філон Кміта-Чарнобыльскі - сын літвінскага шляхціца Сямёна Кміты, які асеў у Кіеўскім ваяводстве. Нарадзіўся 19 сакавіка 1530 года, па адных звестках - у Оршы, па іншых - у Вінніцы. Сваю ваенную кар'еру пачаў у 1552 годзе, калі быў прызначаны камендантам невялікага памежнага замка Остэр каля Кіева. У яго задачу ўваходзіла ахоўваць паўднёваўсходнюю мяжу ад набегаў маскавітаў і татараў.
Упершыню свае ваенныя здольнасці праявіў падчас Лівонскай вайны ў 1562-ым годзе, калі з конным атрадам у тры сотні разграміў двухтысячны маскоўскі атрад, які ішоў да Востра. Затым, узначаліўшы атрад колькасцю ў 1400 чалавек, абклаў і захапіў Чарнігаў, у той час памежны горад Маскоўскага княства. Затым разграміў атрад маскоўскага князя Рыгора Мяшчэрскага ўтрая больш за свайго, зрабіўшы імклівы конны рэйд на маскоўскую тэрыторыю дайшоўшы да Старадуба, а на зваротным шляху разбіў яшчэ адзін маскоўскі атрад на рацэ Сноў.
У студзені 1564 года Філон Кміта-Чарнобыльскі з двухтысячным конным атрадам прыкрываў з паўднёвага захаду асноўныя сілы Мікалая Радзівіла Рудога, які ішоў на Полацк. 26 студзеня 1564 года ў бітве на рацэ Ула паспяхова атакаваў авангард Маскоўскіх войскаў пад камандаваннем Пятра Шуйскага, тым самым пасадзейнічаўшы хуткаму і поўнаму разгрому маскоўскіх войскаў.
Пасля перамогі на Уле Філон Кміта-Чарнобыльскі вельмі удала выкарыстаў сітуацыю, якая ўзнікла ў лагеры маскоўскага князя Пятра Сярэбранага-Абаленскага, які ішоў на злучэнне з Шуйскім. Адправілі трох ганцоў з такім разлікам, каб іх заўважылі і дакладна злавілі. У ганцоў былі лісты ў бліжэйшыя літоўскія крэпасці з паведамленнем, што вялікае войска ВКЛ вось-вось падыдзе, а таксама падробленыя спісы забітых і палонных маскоўскіх салдат у бітве на рацэ Ула. Як толькі гэтыя лісты патрапілі ў Маскоўскі лагер, у пяцідзесяцітысячнай маскоўскай арміі пачалася паніка, і салдаты пабеглі да Смаленска. Кміта-Чарнобыльскі арганізаваў пагоню за імі. Дзякуючы гэтаму хітраму выкруту быў вызначаны ўвесь ход ваеннай кампаніі 1564-га года, акрамя таго, ліцвіны захапілі вялікую колькасць абозаў са зброяй, амуніцыяй і правіянтам на шэсць тысяч чалавек.
У студзені 1565-га года Філон Кміта-Чарнобыльскі, на чале коннага атрада колькасцю ў 1600 чалавек, здзейсніў рэйд у паўночную зямлю, дзе захапіў горад Почап. За свае ваенныя заслугі ў наступным 1566-ым годзе ад Вялікага Князя Літоўскага і караля польскага Жыгімонта Аўгуста ён пажыццёва атрымаў ва ўладанне Чарнобыль (пасля чаго і з'явілася другая частка прозвішча Чарнобыльскі), а таксама быў прызначаны Аршанскім старастам з абавязкамі ахоўваць аршанскае і смаленскае памежжа.
У 1567-ым годзе на чале чатырохтысячнага атрада Кміта-Чарнобыльскі быў адпраўлены ваяваць у смаленскія землі. У баі разбіў частку маскоўскага гарнізона, а потым прайшоў рэйдам да Вязьмы, дзе і атрымаў загад заставацца ў Оршы для аховы мяжы.
У Оршы Філон Кміта-Чарнобыльскі на ўласныя грошы ўтрымліваў гарадскі гарнізон, а таксама арганізаваў шырокую шпіёнскую сетку. Ён атрымліваў інфармацыю не толькі з захопленых Полацка, Смаленска, Невеля, але таксама з Масквы і тэрыторыі Маскоўскага княства.
У 1579-ым годзе, падчас паходу Стэфана Баторыя на Пскоў, Філон Кміта-Чарнобыльскі прыкрываў войска з боку Смаленска. Ён ажыццявіў чараду рэйдаў у тыл суперніка. Быў прызначаны (намінальна, бо Смаленск знаходзіўся пад кантролем Масквы) ваяводам смаленскім, сенатарам Рэчы Паспалітай і намеснікам у горадзе Вялікія Лукі. Да апошніх дзён лівонскай вайны ён быў непрадказальны для ворага, увесь час трымаў у напружанні. У перыяд 1580-1581 года ім быў арганізаваны рэйд углыб маскоўскай тэрыторыі, у выніку якога быў захоплены горад Холм.
Апроч ваеннага таленту Філон Кміта-Чарнобыльскі валодаў яшчэ і літаратурным, які праявіўся ў эпісталярным жанры. Ён шмат пісаў розных данясенняў і лістоў сваім калегам, а таксама панам-радзе (вышэйшаму органу дзяржаўнай улады ў ВКЛ), Вялікаму князю Літоўскаму і каралю Рэчы Паспалітай. Свае лісты ён пісаў на старабеларускай мове, і адрозніваліся яны жывым і прыгожым літаратурным тэкстам, часам дастаткова гумарыстычным. Трэба было валодаць вызначанай доляй адвагі, каб пісаць, у прыватнасці, каралеўскім асобам у падобным стылі. На сённяшні дзень захавалася каля 30 такіх лістоў.
Філон Кміта-Чарнобыльскі быў двойчы жанаты. Упершыню ён ажаніўся з Настай Гарнастай, удавай князя Рыгора Васільевіча Сангушкі, яна памерла прыблізна ў 1563 годзе. Другі раз - на Сафіі Рыгораўне Хадкевіч, дачцэ вялікага гетмана Літоўскага Рыгора Хадкевіча. Ад другога шлюбу ў яго было чацвёра дзяцей: два сыны і дзве дачкі. Памёр Філон Кміта-Чарнобыльскі ў 1587-ым годзе, месца яго пахавання не вядома.
