Mihail-Kazimir-Pac.jpg

У 1624 годзе ў сям'і літоўскага магната, падскарбія надворнага літоўскага і ваяводы трокскага, Пятра Паца нарадзіўся сын, якому далі імя Міхаіл Казімір. Род Пацаў меў радавы герб «Гоздава», шляхецкiя сем'і пад гэтым гербам былі дастаткова магутныя ў той час у ВКЛ. (Сімвалічныя фрагменты герба да гэтага часу захаваны некаторымі польскімі мястэчкамі, у Беларусі ж толькі адно мястэчка, Івацэвічы, мае герб з асноўным элементам Гадзавы: сярэбраную падвойную лілею з залатым кольцам).

Зусім юным Міхася Казіміра Паца аддалі на вайсковую службу. Першае баявое хрышчэнне ён атрымаў у 1649 годзе падчас баёў з паўсталымі казакамі Багдана Хмяльніцкага, дзе вызначыўся прынцыповасцю і рашучасцю.

Міхаіл быў адважны, малады, азартэн, ён славіўся заўзятым дуэлянтам. У 1652 годзе на адной з дуэляў яго цяжка паранілі, прычына - палітычны момант: нязгода з магчымай жаніцьбай будучага караля Рэчы Паспалітай, Яна Сабескага, на францужанцы.

З 1655 па 1660 Міхаіл Пац у складзе дывізіі польнага гетмана Вінцэнта Корвін Гансеўскага ваюе ў Жамойціі, Курляндыі і Лівоніі. У студзені 1658 года Пац аблажыў і ўзяў крэпасць Пернава (сёння горад Пярна, Літоўская Рэспубліка). Праз год яго паставілі камандаваць палком жэмойцкай дывізіі. У 1659 прызначылі Вялікім Чашнікам Літоўскім, а пасля смерці Самуэля Камароўскага - абозным ВКЛ і рэгіментарыем (камандуючым) каронных войскаў. Калі Гансеўскі патрапіў у маскоўскі палон, менавіта Міхась Пац камандаваў яго дывізіяй.

Змагаючыся супраць шведскай арміі пад камандаваннем фельдмаршала Рэберта Дугласа ў Курляндыі ў 1659 годзе, Пац захапіў замак Гольдынген (сёння Кулдыга, Латвія). Акрамя таго, ім быў разбіты двухтысячны шведскі атрад, які ішоў на дапамагчы гарнізону Гольдынгена. Пасля Пац адціснуў шведскія войскі да Рыгі.

У Паца быў магутны аўтарытэт сярод салдат і ў цяжкія часы, калі выплата заробку ўвесь час затрымлівалася, незадаволенасць расла, яго тым не менш двойчы абіралі вайсковым генеральным рэгіментарыем. Пасля заканчэння вайны Рэчы Паспалітай са Швецыяй, Пац адправіўся ваяваць на ўсходні фронт з маскоўскім царствам. Там ён прымае ўдзел, у баях супраць маскоўскага войска, якім камандаваў ваявода Іван Хаванскі. 13 ліпеня 1660 года ён паспрабаваў вызваліць ад маскоўскага гарнізона горад Вільню. Спроба аказалася няўдалай, праціўнік падпаліў бліжэйшыя прадмесці і схаваўся за сценамі замка. Увосень гэтага ж года Мііхаіл Пац прыняў удзел у бітве на рацэ Бася, дзе камандаваў левым флангам літоўскіх войскаў. Праз год ваяваў у пераможнай бітве на Кушлікавых гарах.

У 1663 годзе ён зноў біўся на дуэлі з такім жа, як і ён сам брацёрам, Багуславам Радзівілам. І мяркуючы па тым, што абодва пасля гэтага двубоя засталіся жывыя, яна доўжылася або да першай крыві, або сапернікі вырашылі прымірыцца. У гэтым жа 1663 годзе яго прызначаюць на пасаду ваяводы смаленскага і польнага гетмана літоўскага.

У перыяд з 1663 да 1664 гг. Міхаіл Казімір Пац браў удзел у Задняпроўскай кампаніі. Пад Віцебскам на рацэ Лучоса ён поўнасцю разбіў войскі маскоўскага ваяводы Івана Хаванскага, якія ішлі рэйдам па ВКЛ, спальваючы ўсё на сваім шляху. Затым узяў Рослаў, каля Бранска разбіў маскоўскага ваяводу Юрыя Баратынскага. Потым адправіўся ў Польшчу для падаўлення паўстання, якое ўзняў супраць караля Рэчы Паспалітай Ежы Любамірскі.

У 1667 г. Міхаіл Пац дасягае вышэйшай ваеннай пасады ў ВКЛ, ён атрымлівае булаву Вялікага гетмана Літоўскага. Акрамя таго, ён был ў складзе дэлегацыі ад ВКЛ пры падпісанні Андросаўскага перамір'я.

У 1668 г. стаў фундатарам касцёла святых Пятра і Паўла ў Вільні. А ў 1669 годзе яго прызначылі Віленскім ваяводам. Таксама ён увёў у статуты войска ВКЛ правілы ваеннай дысцыпліны і правілы ваенных судоў.

Будучы Вялікім гетманам Літоўскім Міхаіл Казімір Пац прыняў удзел у першых ваенных кампаніях за вызваленне ўкраінскіх земляў ад Турцыі. Удзельнічаў у Хоцінскай бітве, дзе войскі Рэчы Паспалітай разграмілі туркаў. Аднак, будучы лютым супернікам Яна Сабескага, які быў абраны каралём Рэчы Паспалітай, Пац адмовіўся ўдзельнічаць у наступнай вайне супраць Турцыі.

Памёр Міхаіл Казімір Пац 4 красавіка 1682 г. у сваім маёнтку Вака пад Вільняй. Па завяшчанні яго пахавалі пад уваходам заснаванага ім жа касцёла святых Пятра і Паўла. Аж да XVII стагоддзя, справа ад уваходу ў касцёл знаходзілася надмагільная пліта Паца, але ўдар маланкі раскалоў яе, і яна была заменена простай плітой без надпісаў.

У гонар знакамітага военачальніка Паца названа таксама вуліца ў Вільні, якая пачынаецца побач з касцёлам.

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее: Аўгуст II Моцны

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее: Ян III Сабескі

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее: Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее: Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее: Бітва на рацэ Бася

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее: Бітва на Палонцы