bitvapodkirholm.jpg

Шведскі кароль Карл IX у верасні 1605 года (падчас вайны з Рэччу Паспалітай) высадзіўся ў Лівоніі і з 14-тысячнай арміяй накіраваўся да Рыгi. Вялікі гетман літоўскі Ян Карл Хадкевіч не мог дапусціць узяцця шведамі Лівонскай сталіцы і паспяшаўся да Рыгi, маючы ўсяго толькі трохтысячнае войска.

Неўзабаве абедзве арміі дасягнулі горада, размясціліся ад яго на невялікай адлегласці. Хадкевіч спыніўся з войскамі за дзве мілі ад Рыгі, каля вёскі Кірхгольм. Карл IX, жадаючы нанесці нечаканы ўдар, у гадзіну ночы з 26 на 27 верасня выступіў у баявым парадку на літоўскія войскі, спадзеючыся такім чынам хутка расправіцца з імі. Але распачаты праліўны дождж перашкодзіў шведам ажыццявіць свае планы, ды і Хадкевіч, які даведаўся ад разведчыкаў аб перамяшчэнні войскаў Карла, паспеў падняць войска і быў гатовы да абароны.

Бітва пачалася ўсё ж такі не ноччу, а на досвітку, 27 верасня 1605 года. Карл IX сваё войска, якое складалася з 11 тысяч пяхоты (8500 копейщиков і 2500 мушкецёраў) і 3 тысяч кавалерыі, паставіў на ўзвышшы ў два рады, па цэнтры стаяла пяхота, а на флангах была конніца, тыл прыкрывала гвардыя са шведскім каралём.

Хадкевіч падзяліў сваё войска на тры часткі: у цэнтры Ён паставіў свой гетманскі полк пад камандаваннем Вінцэнта Вайне, на левым флангу полк - Томаша Дубровы з дзвюма сотнямі крылатых гусараў і трыма татарскімі коннымі харугвамі, за якімі сталі лівонскія ландскнехты са сваімі ўзброенымі абознікамі, правы фланг узначаліў Ян Пётр Сапега, а сам Хадкевіч са сваім атрадам стаў у засадзе.

Нават няўзброеным вокам было відаць, што сілы няроўныя, і тады, каб падняць баявы дух сваіх салдат, вялікі гетман літоўскі Ян Хадкевіч пайшоў на маленькую хітрасць. Гетман таемна вывеў усіх людзей з абозу, выдаў ім сцягі і паставіў у аддаленасці ад асноўных сваіх сіл, а па войску пусціў слых, што гэта прыбыў вялікі атрад з Літвы.

Першымі ў атаку рынуліся шведы, менавіта гэтага і чакаў Хадкевіч. Ён загадаў сваім салдатам бегчы, што яны па камандзе і зрабілі. Шведы, убачыўшы, што літоўскія войскі бягуць, страціўшы ўсякую асцярожнасць рынуліся за імі і выйшлі прама на крылатых гусар Вінцэнта вайне, якія атакавалі шведаў.

На левым флангу Вінцэнт Дуброва, стрымліваючы атаку шведскіх рэйтараў, у ходзе бою забіў Люксембургскага герцага Фрэдэрыка. Без ваеначальніка ў шэрагах пачалася сумятня, і, уласна, зыход бою быў прадвызначаны на карысць літвінаў. На правым флангу шведы змагаліся з гусарамі і казакамі Яна Сапегі, і, дзякуючы своечасова пасланай Хадкевічам падмозе, Сапегу ўдалося ўзяць верх над праціўнікам.

А ў гэты час у самым цэнтры кіпеў крывавы бой, менавіта там і знаходзіўся гетман Ян Хадкевіч, рызыкуючы сваім жыццём не менш, чым хто-небудзь іншы з яго салдат. Ён мог нават загінуць: адзін з рэйтараў, прыняўшы ад'ютанта гетмана за самога Хадкевіча, стрэлам забіў яго наповал, за што тут жа расплаціўся ўласным жыццём – быў засечаны рукой самога Яна Хадкевіча.

Праз тры гадзіны пасля пачатку бою шведы былі зламаныя, а іх бягучы конніца растаптала ўласную пяхоту. Сам Карл IX быў паранены і ледзь не трапіў у палон, яго выратаваў адзін са шведскіх салдат, які аддаў каралю свайго каня, той даскакаў да берага, дзе яго чакаў флот, і, пасля таго як шведскі кароль падняўся на борт, тут жа аддаў загад адплыць сваёй эскадры.

У бітве пад Кірхгольмам шведы пацярпелі поўнае паражэнне, яны страцілі прыблізна ад 5 да 9 тысяч салдат забітымі, палоннымі і тымі, хто патануў у Дзвіне пры спробе ўцёкаў. Было захоплена 60 шведскіх сцягоў і 11 гармат. Страты Хадкевіча былі нязначнымі, крыху больш за сто чалавек забітымі і дзвесце параненымі.

Пасля перамогі Хадкевiча у бітве пад Кірхгольмам было заключана перамір'е на 3 гады, шведскі кароль вярнуўся назад на радзіму і на час забыўся пра дамаганні на Лівонію, а слаўнае імя вялікага гетмана літоўскага Яна Карла Хадкевіча стала вядома ўсёй Еўропе.

Глядзіце гэтак жа

  • Аўгуст II Моцны

    August_II_mocny.webp

    Аўгуст II моцны нарадзіўся 12 мая 1670 года ў Дрэздэне па юліянскім календары; памёр 1 лютага 1733 года ў Варшаве. У 1694 годзе ён стаў курфюрстам Саксоніі, які кіраваў пад імем Фрыдрыха Аўгуста I, і двойчы абіраўся каралём Рэчы Паспалітай: з 1697 па 1706 год і з 1709 па 1733 год. Ён быў першым каралём Рэчы Паспалітай з саксонскай дынастыі Ветынаў. Яго мянушка "моцны" звязана з яго вядомай фізічнай сілай, якая, па чутках, дазваляла яму гнуць падковы голымі рукамі.

    Подробнее: Аўгуст II Моцны

  • Ян III Сабескі

    Jan_III_sobeski_by.webp

    Ян III Сабескі, з герба Яніна, нарадзіўся 17 жніўня 1629 года ў Алеска і памёр 17 чэрвеня 1696 года ў Вілянуве. Ён стаў каралём Польшчы ў 1674 годзе, з 1668 года служыў вялікім гетманам Кароны. Акрамя таго, ён займаў пасаду вялікага маршала кароны з 1665 года, вялікага прапаршчыка кароны з 1656 года і займаў некалькі пасадаў старасты, у тым ліку ў Яварове, Краснаставе, Калузе, Стрыі, Гневе, Барсе, Інтэрлеі, Осеку і паку на працягу ўсёй кар'еры.

    Подробнее: Ян III Сабескі

  • Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

    Mihail_kaributby.webp

    Бацькі Міхаіла, верагодна, пазнаёміліся ў верасні 1637 года падчас цырымоніі каранацыі Цэцыліі Рэнаты, жонкі караля Уладзіслава IV Вазы. Яны заручыліся 13 лютага 1638 года, але не надавалі гэтаму значэння з-за жалобы Грызельды па яе бацьку, Томашу Замойскаму, які памёр 7 студзеня. Іх вяселле адбылося ў Замосце 27 лютага 1639 года.

    Подробнее: Міхаіл Карыбут Вішнявецкі

  • Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

    gerb-mogilew.jpg

    У жніўні 1654-га года, падчас вайны распачатай Маскоўскім княствам супраць ВКЛ, царскія войскі падышлі да сцен горада Магілёва. Магілёў не стаў супраціўляцца і 25-га жніўня адкрыў вароты горада захопнікам.

    Подробнее: Паўстанне ў Магілёве ў 1661 годзе

  • Бітва на рацэ Бася

    bitva-na-base.jpg

    Пасля паразы ў бітве пад Палонкай (1660) маскоўскі цар стварыў новую армію пад камандаваннем Юрыя Даўгарукава C абноўленым войскам Далгарукі спачатку пайшоў да Смаленска, а адтуль 8 верасня 1660 года выступіў на Магілёў.

    Подробнее: Бітва на рацэ Бася

  • Бітва на Палонцы

    palonka.jpg

    У 1660-ым годзе вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскім княствам у перыяд з 1654-ы па 1667-ы год была ў самым разгары. Да гэтага часу амаль уся тэрыторыя ВКЛ знаходзілася пад маскоўскімі войскамі. Заставаліся толькі асобныя свабодныя гарады, да якіх ворагі яшчэ не дабраліся, і такія моцна ўмацаваныя крэпасці, як, напрыклад, Стары Быхаў, які 18 месяцаў трымаў аблогу.

    Подробнее: Бітва на Палонцы