Смаленск знаходзячыся паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Маскоўскім княствам быў стратэгічным горадам у супрацьстаянні дзвюх дзяржаў. У пачатку 15 стагоддзя маскоўскі князь Васіль ІІІ нацэліўся адабраць у ВКЛ гэты горад, што ў выніку, хоць і не адразу, але ўдалося яму зрабіць.
Бітва за Смаленск пачалася з аблогі ў пачатку снежня 1512 года. Маскоўскія войскі шэсць тыдняў прастаялі пад сценамі горада, так і не здолеўшы яго ўзяць. Васілю ІІІ прыйшлося зняць аблогу, бо аблогавых гармат не было і ён даведаўся, што вялікі князь літоўскі Жыгімонт Стары сабраў 30-ці тысячнае войска. Пры гэтай аблозе Смаленска Маскоўскі войскі страцілі 4-рэ тысячы чалавек.
У сярэдзіне чэрвеня 1513-га года пад сцены Смаленска прыйшло 80-ці тысячнае войска. У гэты раз горад абстрэльвалі з гармат, гэтак жа спрабавалі падпаліць Смаленск пры дапамозе пасланых туды падпаленых галубоў. Але літоўскі гарнізон добра абараняўся і горад працягваў стаяць непрыступным да восені. Маскоўскі князь, страціўшы пры аблозе 20-ть тысяч салдат, зноў вымушаны быў сысці ні з чым, так як Жыгімонт зноў з войскамі ішоў да Смаленска для вырашальнай бітвы, якой Васіль пазбягаў, а насталая восень з халадамі пакідалі ўсё менш і менш правіянту для арміі і корму для коней.
У трэці раз маскоўская армія аблажыла Смаленск праз год 26 чэрвеня 1514-га года. Маскоўцы перакрылі ўсе дарогі і пачалі бесперапынны абстрэл горада з 300-ад гармат. На трэці дзень абстрэлу, галоўны Маскоўскі Пушкар, найміт Стэфан, трапным стрэлам з велізарнай пішчалі трапіў у гармату, якая знаходзілася ў прыгоннай вежы. Гармата апынулася зараджанай і выбухнула нанёсшы вялікія страты вежы, а ўсе хто знаходзіўся побач з ёй загінулі.
Праз некалькі гадзін, па загадзе ўсё таго ж Пушкара Стэфана, быў выраблены магутны залп з некалькіх дзесяткаў гармат ядрамі акаваных свінцоў. Гэты залп нанёс вялікія страты сярод абаронцаў, якія знаходзіліся на гарадскіх сценах Смаленска. Пасля трэцяга залпу ў горадзе пачаўся моцны пажар.
Літоўскі гарнізон, які бараніў горад, і стомленыя, знясіленыя ад аблогі гараджане, бачачы, што ў іх бязвыхадная сітуацыя, бо боепрыпасы заканчваліся, а падмацавання было чакаць няма адкуль, вырашылі здаць горад. На іх рашэнне гэтак жа паўплывалі ўгаворы літоўскага князя Міхаіла Глінскага, які ўцёк у Маскву, які казаў, што калі возьмуць горад штурмам то нікога не пашкадуюць. А вось калі абаронцы здадуцца, то горадам пасля будзе кіраваць ён і пакіне ўсе старыя літоўскія парадкі, а маскоўскі князь будзе плаціць больш чым Жыгімонт.
Смаленск здаўся 30 чэрвеня 1514 года, у гэты дзень з гарадскіх варот на мост выйшаў праваслаўны ўладыка Варсанофій і папрасіў перамір'я ў маскоўскага князя да наступнага дня. Аднак, Васіль адмовіў яму і загадаў страляць з усіх гармат. Варсанофій вярнуўся ў горад, сабраў увесь свой прыход, і ў месцы з літоўскім намеснікам Салагубам, панамі і простымі людзьмі, зноў выйшаў на мост і абвясціў, што горад здаецца.
1 жніўня маскоўскі князь Васіль ІІІ разам з уладаром Варсанофіем тожественно заехаў у горад. Усіх жыхароў перапісалі, салдат і жыхароў якія хацелі сысці князь адпусціў, тым, хто жадаў з'ехаць у Маскву даў пад'ёмныя, а для тых хто вырашыў застацца ў Смаленску прызначыў новага намесніка князя Васіля Шуйскага. Аднак, гэта быў не жэст ласкі або добрай волі, проста Васіль ІІІ хацеў задобрыць абаронцаў іншых літоўскі гарадоў, у надзеі на далейшы паход і на тое, што яны будуць хутка здавацца.
Абяскроўлены, знясілены за тры гады горад не вытрымаў штогадовых аблог, якія неслі вялікія страты. А не своечасовая дапамога і павольны збор войскаў Жыгімонтам, у выніку і прывялі да таго, што не хапіла сіл і часу ў бітве за Смаленск.
